Petrol ucuzladı, enflasyon tahmini aşağı çekilebilir

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 26 Temmuz'da yayınlanacak yılın üçüncü enflasyon raporuna işaret ederek, her enflasyon raporunda olduğu gibi bu raporda da yeni tahminlere yer vereceklerini hatırlattı ve "Eğer şartlar bugünkü şartlara göre çok değişmezse, özellikle petrol ve emtia fiyatları bu şekilde devam ederse enflasyon tahminimizi aşağı yönlü revize edebiliriz" dedi. Başkan Erdem Başçı, bu açıklamayı Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) Ekonomi Koordinatörlüğü tarafından düzenlenen paneldeki konuşmasında yaptı.

Merkez Bankası Başkanı, doğaldır ki herhangi bir oran vermedi; yalnızca koşulların fazla değişiklik göstermemesi halinde atılacak adımın yönünü söyledi.

Enflasyonla ilgili tahminlerin genellikle yukarı doğru revizesine alıştığımız için henüz kesinleşmemiş olsa da bu aşağı yönlü revize olasılığı ilginç geldi. Yapıldığı takdirde bu revizyon belki çok sembolik kalacak, bilmiyoruz. Ama yine de böyle bir olasılığın belirmiş olması önemli.
Ama şu da önemli; enflasyon tahminini aşağı çekmek ne ölçüde bizim yaptıklarımız sayesinde olacak. Uygulamakta olduğumuz politikalar mı bunu sağlıyor, yoksa dış etkenler mi? Merkez Bankası Başkanı'nın açıklamasından çok açıklıkla görüyoruz ki, enflasyon tahminini aşağı çekmek dış etkenler sayesinde olacak. Ne diyor Başçı: "Eğer şartlar bugünkü şartlara göre çok değişmezse, özellikle petrol ve emtia fiyatları bu şekilde devam ederse..."

Bu revizyonun hangi gerekçelerle ortaya çıkacağı elbette önemli ama, sonuç daha da önemli. Enflasyon düşüyor mu, düşmüyor mu; bir dönem tahmin ettiğimizden daha iyi bir noktaya geliyor muyuz, gelmiyor muyuz?

Tahminlerin seyri

Merkez Bankası enflasyon raporlarında içinde bulunulan yılın yanı sıra, bir sonraki yılın enflasyon tahminlerine de yer veriliyor. Dolayısıyla bu yılın enflasyon tahminlerini geçen yılın raporlarından bu yana izlemek mümkün.

Bir ayrıntıya daha vurgu yapmak gerek. Merkez Bankası'nın enflasyon hedefi ile enflasyon tahmini ayrı ayrı kavramlar. Örneğin bu yıl için Merkez Bankası'nın enflasyon hedefi yüzde 5. Merkez Bankası, bu hedefi sabit tutarak farklı düzeyde tahminde bulunabiliyor, yine hedef sabit kalmak kaydıyla tahminde değişikliğe gidebiliyor.

2011 yılında yayınlanan enflasyon raporlarında, 2012'nin enflasyon tahmini, en düşük ve en yüksek oranlar farklı olmakla birlikte neredeyse hep aynı düzeyde açıklandı. Orta nokta, ocak ayı raporunda yüzde 5.1, sonraki üç raporda yüzde 5.2 olarak ilan edildi.

Ancak, 2012 enflasyonunu yüzde 5'lerde tutabilmenin pek de mümkün olmayacağı çabuk anlaşıldı. 31 Ocak'ta yayınlanan 2012'nin ilk enflasyon raporunda enflasyon tahmini yüzde 6.5'e çıkarıldı. 26 Nisan'daki ikinci enflasyon raporunda da tahmin değiştirilmedi ve yüzde 6.5'te tutuldu. Ancak yüzde 6.5 sabit kalmakla birlikte, enflasyon tahmininin alt ve üst sınırları değiştirildi; ikinci raporda sınırlar daraltıldı.

Merkez Bankası Başkanı Başçı'nın açıkladığı tahmini aşağı çekme operasyonu gerçekleşirse söz konusu sınırlar büyük olasılıkla daha da daraltılacak. Merkez Bankası, bundan sonraki enflasyon raporunu 26 Temmuz'da açıklayacak.

Geçen yılın oranlarına güveniliyor

Beş ay aradan sonra mayısta yüzde 8.28 ile tek haneye inen yıllık TÜFE'nin yılsonunda yüzde 6.5'lik son tahminin de altına gerileyebileceğine dönük hesapların altında bir yandan gerileyen ham petrol ve emtia fiyatları, bir yandan da geçen yılın yüksek oranları yatıyor. Geçen yıl ekimde yüzde 3.27, kasımda yüzde 1.73 gibi çok yüksek artışlar gerçekleştiği, bu artışların vergi ve kurdaki yükselmeden kaynaklanan o döneme özgü artışlar olduğu dikkate alınırsa, bu yıl benzer oranlar beklenmediği için ilgili aylara gelindiğinde yıllık TÜFE'de keskin bir küçülme olacağı tahmin ediliyor.

İşte bu baz etkisi, Merkez Bankası'nın elini güçlendiriyor ve mayıs sonunda yüzde 8.28 olan oran haziran sonunda yeniden artarak büyük olasılıkla çift haneye çıkacak, en azından yaklaşacak gibi görünse de, yıl sonu için yüzde 6.5'ten daha küçük bir oran beklentisi artıyor.