Petrol krizi ve askeri harcamalar
Yemen’in S. Arabistan’ın petrol tesislerini bombalamasının petrol fiyatları üzerindeki etkisi epeyce tartışıldı. Bu tartışmalar arasında unutulan GSYH’ye göre %8,8 ile (2018 yılı) en fazla askeri harcama yapan S. Arabistan’ın bu saldırıyı nasıl durduramadığı. S. Arabistan yıllardır ABD’den erken uyarı uçakları (AWACS) ve Patriot gibi hava savunma sistemleri, saldırı uçakları alır, buna rağmen birkaç dron ve kısa menzilli füze karşısında hiçbir şey yapamadı. Rusya lideri Putin bundan olsa gerek, olay sonrası adeta dalga geçercesine “Suudi Arabistan'a yardım etmeye hazırız. Suudiler bizden hava savunma sistemi satın alabilirler' dedi. Putin bu söylemi ile iş bilir tüccar rolünü oynamakta, rakibi ABD’den Pazar kapma derdin de olduğunu açıkça göstermekte. Putin’in bu tavrı elbette boşuna değil. Altında S. Arabistan’ın çılgınca silahlanma hevesi yetiyor. Üstelik askeri harcamalara kaynak ayırmada diğer Orta Doğu ülkeleri çok hevesli.
En Fazla Askeri Harcama Yapan Ülkeler, Askeri Harcama/ GSYH, 2018 Yılı
TAHMİN
Askeri harcamalar ABD ve Rusya’ya yaramakta
Dünyada GSYH’ye göre en fazla askeri harcamayı S. Arabistan sonra %4,3 ile İsrail, %3,9 ile Rusya, %3,2 ile ABD ve %2,5 ile Türkiye yapmakta. Harcama sıralamasındaki ilk 12 ülke içindekilerin önemli bir kısmı aynı zamanda silah ihracatçısı ülkeler. ABD tek başına dünya silah pazarının %36’sını elinde tutuyor. Sıralamada ABD’yi %21 ile Rusya ve %6,8 ile Fransa takip ediyor. Ortadoğu’nun güçlü ülkesi İsrail’in pazardaki payı %3,1.
İslam ülkelerinde silaha para var kalkınmaya yok
Silah ithalattın da ise, ilk sırada %12’lik pay ile yine S. Arabistan var. Bu ülkeyi %9,5 ile Hindistan ve %5,1 ile Mısır takip ediyor. Verdiğimiz tablodan da gözleneceği üzere en fazla silah ithal eden 10 ülkenin 5’i İslam ülkesi. Bu ülkelerde kişi başına düşen gelir S. Arabistan dışında 10.000 doların altında. Dünyada kişi başına GSYH sıralamasında bu ülkelerden sadece ikisi ilk 100’e girmekte. Bunlar 23.186 dolar ile S. Arabistan 40., Irak 5.793 dolar ile 99. sırada. Buradan yola çıkarak fakir İslam ülkeleri GSYH’larını halkın refahı için değil, silah almak için kullandığı ortaya çıkmakta. İslam ülkelerinin nerede ise tamamında silahlı çatışmanın içinde olması da doğal bir sonuç olarak karşımıza çıkmakta. Bu arada bu ülkelerin nerede ise tümüne demokrasinin uğramadığını da söylemeliyiz.
Türkiye son 17 yılda silahlanmaya 246 milyar dolar harcadı
Türkiye dünyada GSYH’sına göre silah harcamalarına en fazla para ayıran dördüncü ülke. 2018 yılında GSYH’nın %2,5’ını ayırdı. 2018 yılında silahlanmaya yaklaşık olarak 22 milyar dolar para yatırdık. Türkiye son 17 yılda ise, (2003-2018) 246 milyar dolarlık askeri harcama yaptı. Bu dönemdeki harcamaları ayrıntılı baktığımız da ilginç bir durumla karşılaşmaktayız. Türkiye 2004’de 2009’a kadar harcamalarını kısarken, 2009’ dan 2014’e kadar çok fazla değiştirmemiş, 2016’den itibaren ise hızla artırmış.
Askeri harcamalardaki artış Türkiye’nin izlediği dış politika ile paralellik göstermekte. Dış politikada yakın ülkelerle girdiğimiz çatışmacı tutum askeri harcamaları da artırmakta. Özellikle Irak, Suriye, İsrail ile, hatta Mısır ile 2007 yılı öncesi var olan yumuşak ilişkilerin yerini sertliğe bırakması askeri harcamaların artmasında başat rol oynadı.
Kazanan Silah Tüccarları
İster Türkiye, ister başka bir ülke olsun, silahlanma harcamalarındaki artış ülkenin refah kaybına uğramasına neden olmakta. Çünkü gıdaya, eğitime harcanabilecek kaynaklar silahlanmaya girmekte. Böyle bir politikadan en fazla kazançlı çıkanlar ise silah satan ülkeler olmakta. Bundan dolayı dış politikada atılacak adımlarda bu durum göz önünde bulundurulmalı. Nitekim sadece Suriye ile aramızın bozulduğu 2011 yılından bu yana ülkemiz silaha 125 milyar dolar harcadı. Böyle büyük bir kaynağın silah yerine eğitime, sağlığa, bitirilemeyen GAP’sine aktarıldığını düşünün. Sizce terör örgütlerinin bu topraklarda zemin bulması mümkün olur muydu?