Perakende satışlara bak, piyasayı anla!

Türkiye İstatistik Kurumu’nun biraz kıyıda köşede kalmış bir çalışması var. Perakende satışların nasıl seyrettiğini ortaya koyan endeksten söz ediyoruz.

TÜİK’in 2015 yılını baz alarak oluşturduğu ve 2010 yılına kadar geri götürdüğü bu endeks, bu yıl ekim ayında bir rekor kırıldığını ortaya koydu. Bu rekor ne miydi; perakende satışlarda düşüş rekoru kırıldı.

Söz konusu endeks kapsamında bir dizi hesaplama var. Biz, takvim etkisinden arındırılmış endekslerin ortaya koyduğu sonuçları varsayıma dayalı sonuçlar olarak gördüğümüz için, yine arındırılmamış endeksleri kullanmayı tercih ediyoruz. Tabloda aktardığımız oranlar da, takvim etkisinden arındırılmamış perakende satışlardaki değişimi ortaya koyuyor.

Düşüş rekoru ekim ayının

TÜİK’in dün yaptığı açıklamaya göre, ekim ayındaki perakende satışlar geçen yılın aynı ayına göre sabit fiyatlarla yüzde 6.8 geriledi. Bu oran bir rekora işaret ediyor.

Geçen yılın aynı ayına göre olan gerileme, takvim etkisinden arındırılmış endekse göre ise yüzde 7.5 olarak hesaplandı.

Perakende satış endeksinde değişim oranı 2011 yılından bu yana hesaplanabiliyor. İşte perakende satışlar 2011 yılı başından bu yılın ekim sonuna kadar geçen 94 ayın yalnızca 9’unda bir önceki yılın aynı ayına göre gerileme göstermiş.

En yüksek oranın bu yılın ekiminde ortaya çıktığını belirttik. Ama bu yılın bir başka rekoru daha var. Perakende satışlar bu yıl üst üste üçüncü aydır geriliyor.

Ağustosta yüzde 2.5, eylülde yüzde 1.2 ve son olarak ekimde yüzde 6.8’lik gerileme ortaya çıkmış durumda.

Piyasayı anlamak için birebir!

Ekonominin nasıl seyrettiğini ortaya koyan temel göstergelerden biri perakende ticaretin boyutu ve bu ticaretin fiyat artışlarından arındırılmış bir şekilde, yani sabit fiyatlarla bir önceki yıla göre olan değişimi.

TÜİK’in bu çalışması bize çok açık bir şekilde, “Vatandaş geçen yıldan daha az tüketiyor” diyor.

Geçen yıl 100 birim olan tüketim ya da satış, bu yıl 93.2 birime inmiş.

Takvim etkisinden arındırılmış şekilde düşünürsek, geçen yıl 100 birim olan tüketimin 92.5’e indiğini görmekteyiz.

Nasıl değerlendirirsek değerlendirelim, bir gerileme yaşandığı açık.

Üstelik, biraz önce de vurguladığımız gibi perakende satışlar üç aydır üst üste geriliyor. Bu daha önce hiç görülmemiş bir eğilim.

Perakende satış endeksi ne demek?

Dedik ya, perakende satış endeksi TÜİK’in ürettiği onlarca veri arasında biraz ikinci planda kalmış bir veri. Sözü TÜİK’e bırakalım ve perakende satış endeksinin nasıl tanımlandığına ve bu endeksle ne amaçlandığına bakalım:

“Perakende satış endeksleri, perakende ticaret sektöründe farklı tür ve büyüklükteki girişimlerin satışlarını aylık olarak ölçen bir endekstir. Ayrıca, perakende sektörünün zaman içindeki gelişiminin ve aylar ve yıllar itibarıyla değişiminin izlenebilmesi amaçlanmaktadır.

Perakende satış endeksleri, perakende ticaret sektörünün gelişimini ölçmenin yanı sıra tüketici güveninin ve hanehalkı talebinin de göstergesi olarak kabul edilmektedir. Söz konusu endeks, bu nedenle ekonominin durumunu gözlemlemek adına en önemli göstergelerden birisi olarak değerlendirilmektedir.”