Pazarı yurt dışında da görmek

Hazine müsteşarlığının verileri Türkiye'de yerleşik yatırımcıları ve holdinglerin son yıllarda yurt dışı pazarlara yatırımlarının hızla arttığını gösteriyor. Görüşülmekte olan yurt dışında stratejik ürünlerin hammaddelerinin bulunduğu ülkelerde Türk Özel Ekonomi Bölgelerinin kurulmasını öngörerek, bu yurt dışı şirket kuruluşlarının sayısını hızla arttıracak yeni bir adım olarak karşımıza çıkıyor.

Arkadaşımız İbrahim Ekinci, Hazine verilerine dayalı çalışmasında, yurt dışında yatırım amaçlı şirket kuran Türkiye'de yerleşik işadamları ve firmaların sayılarının 2011 Eylül'ünde 3 bin 943'e ulaştığını, sermaye ihracının da 22 milyar 860 milyon dolar seviyesine geldiğini ortaya koyuyor. Ekinci, bunun dışında yurt dışında yerleşik Türklerin şirket sayılarının ise 50 bini geçtiğini belirtiyor.

Hazine verilerine göre yapılan çalışma bazı sonuçlara ulaşmamızı sağlıyor:

Bunlardan birisi 500 milyon doları aşan 6 sektör. Bunlar madencilik, banka-sigorta, bilgi-iletişim, imalat, ticaret ve inşaat sektörleri. Ayrıca, bu altı sektör dışında holdinglerin yurt dışı yatırımları da toplam yatırımların yüzde 19'uzuna 4.3 milyar dolara ulaşıyor.

Bir diğeri kurulan şirket sayılarının son yıllarda kriz yılları dahil hızlı artış gösterdiği. 2000'li yılların başında yılda yüzlü rakamlarda şirket kurulurken, son yıllarda bu hızlı artış göstererek önce 200'lere sonra 300'lere çıkmış durumda. 2011yılının ilk üççeyreğinde 302'ye ulaşan rakamın yılsonunda 400'ü aşarak yeni bir üst seviyeye ulaşacağı tahmin ediliyor.

Hazine verilerinin ortaya koyduğu bir diğer gerçek, bazı ülkelerde yatırımların vergi avantajları olan ülkelerde kurulan şirketlerce yapılması. Bu açıdan Hollanda, Malta, Lüksemburg, İrlanda vergi avantajına bağlı olarak şirket kurulan ülkelerarasında yer alırken, bunların yanı sıra vergi cenneti olarak bilinen Virjin, Ceyman, Marshall gibi ada devletlerinde de Türk şirketlerinin kurulduğuna, buralardan başka ülkelere yatırımlar yapıldığına tanık oluyoruz.

KKTC, Türkiye'de yerleşiklerin 406 firma kurdukları ülke olarak ilk sırada yer alırken, onu 301 firma ile Almanya izliyor. Dağılan Sovyetler Birliği'nin 6 ülkesi Rusya, Romanya, Ukrayna, Kazakistan, Azerbaycan ve Özbekistan en çok şirket kurulan ilk on ülkeden altınını meydana getiriyor. Bu altı ülkede Türkiye'de yerleşik Türkler tarafından toplam 1167 şirket kurulurken toplam içersinde paylarının yüzde 29.7 olduğunu görüyoruz.

Hazırlanmakta olan yeni teşvik sisteminde yer alması beklenen stratejik hammadde ürün kaynağı olan ülkelerde kurulması planlanan Türk Özel Ekonomi Bölgelerinin hayata geçmesi Türkiye'de yerleşiklerin yurt dışında kurdukları şirket sayılarını bir anda hızla artırarak yılda binler seviyesine çıkarabilecektir. Bu güne kadar pazarı yurt dışında görerek yurt dışında firmalar kuruluyordu. Yeni teşvik yasasında yer alması beklenen Türk Özel Ekonomi Bölgeleri yurt içi için hammadde temin edecek, ara malı üretecek firmaların yurt dışı yatırımlarını gündeme getirecektir.

Bütün bunlar hem Pazar arayışında, hem rekabetçi olma isteğinde, hem de üretim alanlarının genişletilmesinde Türkiye'de yerleşik firmaların bir arayış ve atılım içersinde olduklarını göstermektedir.