Patronlar da dertli!
Böyle dönemlerde enflasyona karşı savunmasız kalan sabit gelirlilerin dertlerine daha çok dertleniriz. Ancak işadamlarına görüşlerini sorduğunuzda onların da dertli olduğunu görüyorsunuz.
Hatta ihracatçı olsalar bile. Kimi yetişmiş eleman kaybından, kimi vergi artışından, kimi kredilerden, kimi kur artışından, kimi fiyat diktesinden. İsimlerinin önemi yok çünkü çalışılan iş kollarına göre değişmekle birlikte aslında dertler birbirine çok benziyor:
Bir çare bulunmazsa...
Bir işadamı ihracata dönük üretim yapan işletmelerin ÖTV’den muaf tutulması gerektiğini söylüyor. Sektöründe ÖTV’nin ihracatta ton başına 5 0 dolarlık bir maliyet yarattığını, bunun çok yüksek olduğunu ve mutlaka hafifletilmesi gerektiğini söyleyerek ekliyor: “Buna bir çare bulunmazsa eğer, ihracatı artıramayız.
Bir de GEKAP var. (Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi) Sanayi olarak kullandığınız bütün akaryakıt ve 27.10 tarifeli ürünlerdeki ÖTV yükü size ithalatta ton başına 60- 70 dolara gelir. Rekabeti 10 dolar yüzünden yapıyorsunuz, 60-70 dolar çok büyük bir rakam.
Gerçek manada üretiminde ÖTV’li ürün kullanan tüm sanayicileri muafiyet getirilsin. Sanayicine güvenecek, ihracatın önünü 50- 70 dolarlık bir maliyetle tıkamayacaksın. Bir başka işadamı: Vergi artışı son değildi, son olmayacak. Başka çare yok ve göründüğü kadarıyla arkası gelecek ve dövize yansıyacak. Çok zorlanıyoruz. Bunlar zamanında yapılmayan artışlardan kaynaklanan birikmiş sorunlar. Geçiş döneminde çok zorlanıyoruz.
Zicirleme bir döngü
Bir başka işadamı: Zincirleme bir döngünün içindeyiz. Zamlar sürecek Küresel ısınmayla birlikte eylülden sonra gıda ve su fiyatlarında artış olacak. Türkiye’de beyaz yaka sorunu da var. Artışlar herkesi etkiliyor. Tüm girdilerimiz artıyor. İthalatçılar bizden indirim istiyorlar, eylülden sonra daha da zorlanacağız. Bir iş kadını: Üretimimiz etkileniyor. İhracatımız az. Gelen zamları imalata yansıtamıyoruz. Kurumsal firmalar zamları kabul etmiyor. Stoktan devam ediyoruz. Nereye kadar? Dövizin frenlenmesi gerekiyor.
Maliyet dövizden çok artıyor
İşadamı: Yüzde 90 ihracat yapıyoruz. Arka planda girdi artışları dövizin önüne geçiyor. Yurt dışındaki müşteri ‘Çok kazanıyorsunuz’ diyerek indirim istiyor. Üretim maliyetleri dövizden fazla artıyor. İşçilik tarafında da sorun var. Bizler yönetici tarafında taleplerle karşılaşıyoruz. Yöneticiler de gidiyor. İşgücü kaybı yaşıyoruz. EYT üçte birimizi etkiledi. Bunun da yükü talihsiz bir dönemde geldi. Çok dertliyim.
Bir başkası: Müteahhitler açısından finansman sorunu var. Dolar bir süre daha artar. 300’lük araba 800 olmuş! 30’ları görür gibi geliyor. Çalışanın işi çok daha zor. Herkes yerini kaybetti, patron da çalışan da. Alınan önlemlerin tomurcuğunu ancak önümüzdeki şubat-mart görürüz. Bir başka işadamı. Zam ve vergilerin arkası gelecek gibi görünüyor. Kur artışının duracağını sanmıyorum.
Vergi artışları etkiliyor. Navlun fiyatları eylülden sonra artacak. Yüzde 40 artış bekleniyor. Son işadamı: Asıl sorun ekonomide bütün dengelerin bozulması, bütçe açığı. Gerçek sorunlarla seçim sonrası karşılaştık. Telafi için bunlar olmak zorunda. Kalıcı çözüm bence çok daha önemli. Tanımların doğru olması lazım. Sadece akaryakıt ve vergi değil. En büyük sorun çalışanların ücreti. Asgari ücret artışı, kamu ücretlerindeki artış, yeni toplu sözleşmeler… derken beyaz yakalıları tutamıyoruz. Satış fiyatları artmıyor.
Rekabet başka bir şekil alıyor. Biz geçmişte yoklukları, karaborsayı ve sonrasındaki krizleri yaşamıştık. Uzun bir aradan sonra tekrar yaşıyoruz. Dengeler nasıl yerine oturacak? Alınan önlemler çare olacak mı? Karamsar olmaya başladık. Yapılan fedakârlıklar yerini bulmalı. Enflasyon önlenmeli...Mavi ve beyaz yakalılarda büyük beklentiler var. Yetiştirdiğimiz insanları işyerlerimizde tutamıyoruz. Ücret dengesizliği de büyük sorun. Maliyeti müşteriyi yönetemezsek araya sıkışıp kalıyoruz.