Patateste bu yıl gene sorun var

Her patates mevsimi patates fiyat tartışması yaşanır. Geçen yıl Adana’da patates üreticileri, fiyatın düşüklüğü nedeniyle eylem yaptı.

Üreticiler “Birinci kalite patatesin kilosu 50 kuruş, 10 kuruşu komisyoncuya gidiyor. 20 kuruş da işçiye veriyoruz. Bize 20 kuruş kalıyor. İkinci kalitenin kilogramı 25 kuruş, ondan hiçbir şey kazanamıyoruz. Çukurova’da patates üreten herkes bitmiş durumda. Çoğu evini, arabasını satacak” diyorlardı.

Bu yıl Niğdeli patates üreticileri dertli. Ürünün 4-45 kuruş aralığında alıcı bulduğunu, bu fiyatın maliyeti karşılamadığını söylüyorlar.

Üretici fiyatın düşüklüğünden yakınırken tüketici de fiyatın yüksekliğinden yakınıyor. İstanbul’da ucuzcu marketlerde bile patatesin kilosu, kalitesine göre 2 TL. 50 kuruşla, 3.75 TL arasında değişiyor.

Patateste fiyat dalgalanmasının arkasında üretimdeki değişim var.

Patates dünyada mısır, buğday ve çeltikten sonra en fazla üretilen bitki türü.

Dünya ortalamasına göre kişi başı tüketim 32 kg. ABD’de 60, AB’de 80, bizde 50 Kg.

Bizde 2006-2012 yılları arasında yılda ortalama 4.4 milyon ton patates üretiliyordu. Bir ara üretim 4.7 milyon tona çıktı. Üretim artınca patates fiyatı ucuzladı.

Patates para etmeyince üretici patates ekmekten vazgeçti. 2013 yılında üretim 4.7 milyon tondan 3.9 milyon tona geriledi.

2014 yılında da 4.1 milyon ton üretim yapıldı.

Bunun sonucu marketlerde patates 5 TL'ya satılır oldu..

Fiyatların arttığını gören üretici 2015 yılında üretimi yüzde 19 oranında artırdı. 4 milyon 760 bin ton patates üretildi.

2015 Mayıs ayında patates hasadı başladığında kilosu 1 TL olan patates eylül ayında 60 kuruşa düştü.

2016 Mart ayında 38 kuruş oldu. Bu yıl da üretim tahmini 4.7 milyon ton. İç talep 4.1 milyon ton.

Irak ve Suriye’ye patates ihracatı yapılamayınca, patateste sorun yaşanıyor.

Üreticiye yol gösterecek, üretimi ve fiyatı dengeleyecek kooperatifler ve birlikler olmadığı için her üretici kendi değerlemelerine göre üretim yapıyor, kendi imkanı ile patatesi satıyor.

O zaman da, üretim fazlası ya tarlada kalıyor, ya da depoda kalıyor.

Patates üretiminin yüzde 15’i Niğde’de, yüzde 10’u Konya’da, yüzde 10’u Afyon’da, Nevşehir’de, İzmir’de, Kayseri’de, Sivas’ta gerçekleşiyor. Adana’nın üretimdeki payı yüzde 5 dolayında.

Fiyatların gerilemesi bu illerde çiftçilerin zor duruma düşmesine neden oluyor.

Kişi başı tüketimi 50 kilonun üzerine çıkaramayacağımıza göre ihracatı artırmaya mecburuz.