Parça başı ücrette fazla mesai ücretinin tespiti
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2007/ 12932 E. 2007/ 13055 K. ve 25.04.2007 tarihinde verdiği kararda üç değişik ve önemli unsur hakkında değerlendirmede bulunup, karar vermiştir. Bu üç unsur, parça
başı ücrette fazla mesai ücreti tespiti, hizmet süresinin tartışmalı olması halinde takip edilecek yol ve ücretin tartışmalı olması halinde takip edilecek yoldur. Bu kararın bizim için önemli olan tarafı parça başı çalışma yapan işyerlerinde fazla mesai yapıldığının tespiti açısındandır. Kanunumuzda parça başı ücret tanımlanmış, ancak fazla mesai oluşturabilecek çalışmanın bulunması halinde fazla mesai karşılığı alınacak ücretin nasıl hesaplanacağı belirtilmemiştir.
İncelememize konu Yargıtay kararında taraflar arasında en başta davacının çalıştığı davalı işyerine giriş tarihi açısından uyuşmazlık olmuştur. Yerel mahkemede dinlenen davacı tanıkları davacının işe giriş tarihi konusunda bir beyanda bulunmamışlardır. Davalı ise davacının imzasını taşıyan işe giriş bildirgesindeki tarihte işe girdiğini iddia etmiştir. Yerel mahkeme kararında davacının
tanık beyanlarında bile dayanağı bulunmayan işe giriş tarihi yönündeki iddiasını aynen kabul etmiştir. Yargıtay kararın eksik inceleme sonucu verildiğini, yapılması gerekenin beyan edilen sigortalılık numarasına göre SSK kayıtlarının celbi olduğunu vurgulamıştır.
Kararımızda belirtilen bir diğer unsur ise taraflar arasında ücret miktarı hususunda uyuşmazlık olması halinde nasıl bir yolun izlenilmesi gerektiği hakkındadır. Davacı tanık beyanları ile iddiasını kanıtlamak istemiştir. Davalı imzalı ücret bordrosu fotokopisi sunmuştur. Yerel mahkeme ise davacının dinlettiği tanıkların beyanına itibar ederek, ücretin miktarını buna göre tayin etmiştir. Yargıtay yerel mahkemenin verdiği kararı bu açıdan da eksik inceleme doğrultusunda karar verildiği gerekçesi ile bozmuştur. Yargıtay bu halde yapılması gerekenin ilgili meslek kuruluşlarından davacının yaptığı iş, kıdemi ve çalıştığı tarihler de bildirilerek davacının alabileceği ücretin belirlenmesi olduğunu ifade etmiştir.
Kararda üzerinde durulan üçüncü unsur ise parça başı ücretin kararlaştırıldığı iş ilişkilerinde fazla çalışma ücretinin tespitidir. Yargıtay parça başı ücret kararlaştırılan çalışmalarda 45 saati aşan bir çalışmanın varlığı halinde, fazla çalışma asıl ücretinin parça başı ücretle birlikte alındığını kabul etmektedir. Bu durumda yerel mahkemenin sadece %50 zamlı kısmı hesaplayarak hüküm altına alması gerekirken tüm fazla çalışma kısmına yapılan ücret hesaplamasına itibar etmesi hatalı bir karar olmuştur. Yargıtay’a göre yerel mahkeme bu değerlendirmesi ile mükerrer fazla mesai ödemesine sebebiyet vermiş olmaktadır.
Yargıtay tarafından kararda, parça başı ücretle çalışma halinde fazla mesai ücretinin tespitine ilişkin formülün anlaşılması kolay olacaktır. Yapılması gereken haftalık 45 saati aşan bir çalışma olması halinde işçinin o hafta hak ettiği ücret üzerinden saat ücretini tespit etmek ve buna göre fazla mesai ücretini belirlemektir.