Parça başı çalışmalarda fazla çalışma ücretinin tespiti

YARGITAY KARARLARI / Av. Ali Yüksel - Av. Cihan AVCI

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2007/ 12932 E. 2007/13055 K. ve 25.04.2007 tarihli kararında üç önemli husus hakkında değerlendirmede bulunup, karar vermiştir.

Bu hususlar parça başı ücrette fazla mesai ücretinin tespiti, hizmet süresinin tartışmalı olması halinde izlenecek yol ve ücretin tartışmalı olması halinde izlenecek yoldur. Bu karar özellikle parça başı ücret esasına göre çalışma yapılan işyerlerinde fazla mesai ücretinin ne şekilde tespit edileceğini ortaya koyması açısından büyük önem taşımaktadır.

Gerçekten de kanunda parça başı ücret tanımlanmış, ancak fazla mesai teşkil eden çalışmanın bulunması halinde fazla mesai karşılığı ücretin ne surette hesaplanacağı belirtilmemiştir. Uygulamada da duraksamalara neden olan bu durum, incelediğimiz Yargıtay kararının gösterdiği yolun takibi ile kolaylıkla aşılabilecek gibidir.

İncelememize konu Yargıtay kararında taraflar arasında en başta davacının çalıştığı süre, bir diğer deyişle işe giriş tarihi tartışılmıştır. Yerel mahkemede yapılan yargılama kapsamında dinlenen davacı tanıkları davacının işe giriş tarihi konusunda bir beyanda bulunmamışlardır.

Davalı ise davacının imzasını taşıyan işe giriş bildirgesindeki tarihte işe girdiğini iddia etmiştir. Yerel mahkeme kararında davacının tanık beyanlarında bile dayanağı bulunmayan işe giriş tarihi yönündeki iddiasını aynen kabul etmiştir. Yargıtay kararın eksik inceleme sonucu verildiğini, yapılması gerekenin beyan edilen sigortalılık numarasına göre SSK kayıtlarının celbi olduğunu vurgulamıştır.

Kararda değinilen bir diğer husus ise taraflar arasında ücret miktarı hususunda çelişki olması halinde izlenecek yoldur. Davacı yan yerel mahkemedeki yargılama da tanık dinletmiştir. Davalı imzalı ücret bordrosu fotokopisi sunmuştur. Yerel mahkeme ise davacı beyanına itibar ederek, ücretin miktarını buna göre tayin etmiştir. Yargıtay kararı bu açıdan da eksik inceleme ile verildiği kanaati ile bozmuştur. Yargıtay bu halde yapılması gerekenin, ilgili meslek kuruluşlarından davacının yaptığı iş, kıdemi ve çalıştığı tarihler de bildirilerek davacının alabileceği ücretin belirlenmesi olduğunu ifade etmiştir. Kararda üzerinde durulan 3. husus ise parça başı ücretin kararlaştırıldığı iş ilişkilerinde fazla çalışma ücretinin tespitidir. Yargıtay parça başı ücret kararlaştırılan çalışmalarda 45 saati aşan bir çalışmanın varlığı halinde, fazla çalışma asıl ücretinin parça başı ücretle birlikte alındığını kabul etmektedir.

Bu durumda yerel mahkemenin sadece %50 zamlı kısmı hesaplayarak hüküm altına alması gerekirken tüm fazla çalışma kısmına yapılan ücret hesaplamasına itibar etmesi hatalı olmuştur. Yargıtay’a göre yerel mahkeme bu değerlendirmesi ile mükerrer fazla mesai ödemesine sebebiyet vermiş gibidir.

Yargıtay kararında, parça başı ücretle çalışma halinde fazla mesai ücretinin tespitine ilişkin formül son derece açık ve basittir. Yapılması gereken haftalık 45 saati aşan bir çalışma olması halinde işçinin o hafta hak ettiği ücret üzerinden saat ücretini tespit etmek ve buna göre fazla mesai ücretini belirlemektir. Mesela haftalık 250 TL hak edilen bir haftada 52 saat çalıştığı düşünülürse işçinin saat ücreti 250/52: 4.80 TL olacaktır.

İşçinin o haftaki fazla çalışması 7 saattir. Dolayısıyla öncelikle 4.80 TL’ye kendisinin

yarısı eklenir ve 1 saatlik fazla çalışma ücreti bulunur. Bu da 7.20 TL edecektir.

Bunun da fazla çalışma süresi olan 7 ile çarpılması ile 50.4 sayısı yani o işçinin o haftadaki fazla çalışma hak edişi bulunacaktır.