Parasal birlik ayakta kalacak mı?

 

 

 

 

Parasal Birlik, Avrupalı liderlerin gözünde salt ekonomilerin entegrasyonunu sağlayan bir araç değil, aynı zamanda siyasi anlaşmazlıkların, hatta savaşların yeniden yaşanmasını önleyecek bir oluşumdu. On yılı aşkın bir süredir dolaşımda olan euro şimdilerde yaşam savaşı veriyor. Yunanistan'ın eurodan ayrılıp ayrılmayacağı merakla beklenirken, birliğin dördüncü büyük ekonomisi İspanya'da daralan ekonomi, yükselen faizler ve çöküşün eşiğine gelen finans sektörü, Parasal Birliğin geleceği üzerine endişeleri arttırıyor.

 

Parasal Birlik varlığını devam ettirebilecek mi? Son günlerde, Yunanistan'ın eurodan ayrılıp ayrılmayacağından çok, bu soru zihinleri meşgul ediyor. Zira Yunanistan'ın eurodan ayrılıp drahmiye dönmekten başka bir alternatifi hemen hemen kalmadı. Esas soru, Yunanistan'ın ayrılmasıyla krizin AB'nin diğer üyelerine yayılıp Parasal Birliğin çöküşüne yol açıp açmayacağı.

 

Üye devletler arasında ortak para birimi kullanımı fikri, Birleşik Avrupa Devleti'nin kurulması yolunda önemli bir aşamaydı. Parasal Birlik, Avrupalı liderlerin gözünde salt ekonomilerin entegrasyonunu sağlayan bir araç değil, aynı zamanda siyasi anlaşmazlıkların, hatta savaşların yeniden yaşanmasını önleyecek bir oluşumdu. On yılı aşkın bir süredir dolaşımda olan euro şimdilerde yaşam savaşı veriyor. Yunanistan'ın eurodan ayrılıp ayrılmayacağı merakla beklenirken, birliğin dördüncü büyük ekonomisi İspanya'da daralan ekonomi, yükselen faizler ve çöküşün eşiğine gelen finans sektörü, Parasal Birliğin geleceği üzerine endişeleri arttırıyor.

 

Hükümetin, ülkenin önde gelen bankalarından Bankia'nın zararlarını karşılamak amacıyla 19 milyar euro tutarındaki desteğinin arkasında aralarında Bankia'nın da bulunduğu beş bankanın kredi puanının Standard & Poor's tarafından düşürülmesinin payı büyük. Tahminler, İspanyol finans sektörünün 150 milyar euro dolayında bir kaynağa ihtiyacı olduğunu gösteriyor. Şu halde, bu 19 milyar euroluk yardımın bankacılık sisteminin sorununu çözmeyeceği açık. Parasal genişleme kaçınılmaz görünüyor. Bu enflasyonda bir artışa da neden olabilir. Tek hedefi fiyat istikrarını korumak olan Avrupa Merkez Bankası (ECB) bir süre için bu hedefini geri plana itmek zorunda kalabilir. Bence, ECB buna çoktan razı. Almanya'nın da son gelişmeler karşısında muhalefetini yumuşatacağını düşünüyorum. Parasal Birliğin dağılması ve enflasyon arasında bir seçim yapmak gerektiğinde, tarihsel enflasyon fobisine rağmen Almanya tereddütsüz enflasyonu seçecektir. ECB'nin para politikasını, Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) çizgisine çekmesi kaçınılmazdır.

 

***

 

Almanya'nın önde gelen dergilerinden Der Spiegel'in son sayısında yer alan bir haber, Birleşik Avrupa projesinin önde gelen isimlerinden, Almanya'nın eski başbakanı Helmut Kohl'ün, ekonomik yönden hazır olunmadığını bile bile salt siyasi hesaplar uğruna Parasal Birlik projesini uygulamaya koyduğunu gösteriyor. 1994-1998 yıllarına ait devlet belgelerine dayanılarak hazırlanan haberde, Kohl'ün ekonomik gereklilikleri bir yana iterek Parasal Birlik konusunda aceleci davrandığı ileri sürülüyor. Zira iki Almanya'yı birleştiren eski şansölyenin esas amacı, ortak para birimini hayata geçirmek suretiyle Avrupa'da barışı kalıcı hale getirmekmiş. Kohl'ün AB Krizi'nin ortaya çıkışından bu yana söylediklerine bakarsanız, bu hiç şaşırtıcı değil; son yıllarda ortaya koyduğu görüşlerle birebir çakışıyor. Yunanistan krizi ortaya ilk çıktığında, Kohl bu ülkeye desteğin esirgenmemesini, euronun çöküşünün Avrupa'da düşmanlıkların ve hatta savaşların yeniden başlamasına yol açacağı ihtimaline dikkati çekmişti. Derginin, Kohl yönetiminde görev alan uzmanlara dayanarak verdiği haberde, Kohl'den görevi devralan Sosyal Demokrat Schroeder'in ise o zamanlar Parasal Birliği erken doğmuş sağlıksız bir bebek olarak nitelendirdiği belirtiliyor. Helmut Kohl ve AB'nin diğer liderleri Maastricht'de, Parasal Birliğe üye bir ülkenin kamu borç stokunun gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 60'ını geçemeyeceği yönünde karar almalarına rağmen, yüzde 120 borç oranıyla İtalya Parasal Birliğe kabul ediliyor.

 

Kararın gerekçesinin, AB'nin kurucu üyelerinden birinin Parasal Birlik dışında bırakılamayacağı düşüncesine dayandığını, zamanın Almanya Maliye Bakanlığı sekreteri Jürgen Stark, Der Spiegel'e açıklıyor. Jürgen Stark, geçtiğimiz yıla kadar ECB'de başekonomist olarak görev yapıyordu. 2011'de bu görevinden istifa etti. İstifasının nedeni, para politikası konusundaki görüş ayrılığı. Jürgen Stark, Parasal Birlik üyesi bir ülkenin, yani Yunanistan'ın IMF kaynaklarından yardım almasına olduğu kadar, Avrupa Finansal İstikrar Fonu adı altında bir yardım fonunun oluşturulmasına da karşı. Stark, bunun nedenini diğer ülkelere kötü örnek olacağı şeklinde açıklıyor. Stark'a göre, Parasal Birlik üyeliğinin şartlarını yerine getirmeyen Yunanistan'ın üyeliğine son verilmesi gerekiyor. Fakat Jürgen Stark, Almanya'nın eurodan ayrılıp marka dönmesinin telafisi mümkün olmayan ekonomik ve siyasi zararları olacağı

görüşünde.

 

***

 

Sorun, Yunanistan'ın birlik üyeliğinden ayrılmasının diğer ülkeleri etkileyip etkilemeyeceği. Parasal Birlikten kopuş, Yunanistan'la sınırlı kalmayabilir. Bu ülkenin arkasından İtalya, İspanya ve İrlanda da gelebilir. Birçok kimse, 17 Haziran'daki seçimlerin Yunanistan'da aynı zamanda euro için de bir referendum olacağı kanaatinde. Yani, Yunanlı seçmenin oylarını siyasi yelpazenin merkezinde yer alan Yeni Demokrasi ve Pan Hellenik Sosyalist Parti (PASOK) dışındaki partilere kaydırması, Yunanistan'ın Parasal Birlik'de kalmak istemediği şeklinde yorumlanacak. Bu, AB'de kimsenin Alexis Tsipras gibi politikacıları ciddiye almadığının en önemli göstergesi. Geçtiğimiz ay Berlin'i ziyaret eden Tsipras, hükümet düzeyinde hiçbir Alman yetkiliyle görüşememişti. Bu ucuz kahramanlığa Almanların prim vermediği açık. Peki, Yunanlı buna prim verir mi? Bu sorunun cevabı için 17 Haziran'ı beklemek gerekiyor.