Para kazanmanın anatomisi 6: Stratejik işbirlikleri ve ilişkiler
Kaynaklardan para kazanmanın son şekli olan stratejik işbirlikleri ve ilişkiler kaynağına geldik şükürler olsun. Haftada bir yazınca beş kaynağı (Para, insan kaynakları, enformasyon ve know-how, fiziki tesisler ve alt yapı, stratejik işbirlikleri ve ilişkiler) irdelemesi de beş hafta sürüyor. Okurlarım hatırlayacaklardır bu yalın, kaynaklardan para kazanma yöntemlerini irdelerken ‘vatana millete hayırlı’ olmayan ancak şirkete para kazandıran yöntemlerin özellikle altını çizmiş, ancak şirketlerin vatana millete hayırlı para kazanmak gibi bir yükümlülüklerinin olmadığını, olsa iyi olacağını, vatana millete hayırlı para kazandıran yolların ekonomik düzeni düzenleyenlerin sorumluluğu olduğunu da vurgulamıştık. Yani bu yollarla para kazanan şirketlere yönelteceğim hiç bir kınamam yok. Kınamam düzeni yönettiğini iddia edenlere yönelik. Konferanslarımda falan bu konuyu açtığımda bazı dinleyiciler “Vergilerini veriyorlar ya işte vatana millete fayda” diyerek itiraz ederler. Bu vatana millete fayda konusunu ayriyeten inceleriz. Şimdilik şu kadarını söylemekle yetineyim dostlar: Bir ülkede vatana millete faydalı olmayan yollarla sadece kaynaklardan para kazanan şirket ne kadar çoksa o ülkenin ekonomik kalkınması o kadar istatistiklerde kalır. Bunun sonu ise vatana millete hiç hayırlı olmaz.
Gelelim stratejik işbirlikleri ve ilişkilerle para kazanmaya. Önce ilişkilere bir bakalım diyeceğim ama sırf ilişkileri, özellikle siyasi ilişkileri olduğu için para kazanan şirket hiç aklıma gelmiyor!!! Sizin aklınıza örnekler geliyorsa ne ala! İlişkiler sayesinde para kazanan şirketler ya ilişkilerini diğer kaynakları o andaki veya gelecekteki olası rakiplerinden daha ucuza, daha çok elde etmekte kullanırlar veya ilişkileri sayesinde ya üretimi ya da pazarı kapatarak bir nevi tekelleşirler. Bunun vatana ve millete ne yararı olduğunun kararını size bırakıyorum. Bu tür para kazanmanın vatana ve millete faydalısı yok mu? Var elbet. Söz gelimi iyi ilişkiler sayesinde elverişli koşullarla kaynak sağlayarak uluslararası rekabet gücü artırmak gibi.
Stratejik işbirliklerinden para kazanmanın birçok çeşidi var. Bunların iki genel sınıfı özellikle popüler: Joint Ventures (JV) ve out-sourcing (OS). Bunların İngilizcelerini veriyorum kusura bakmayın. Danışmanlığını yaptığım bir şirketin üst yönetimi Türkçe söyleyince İngilizce düzelttiler de ondan! Bu kaynaktan da para kazanmanın vatana millete hayırlı ve hayırsız çeşitleri var. Genelde vatana ve millete hayırsız olanlar JV ve OS kullanarak kendi iç pazarlarında hakimiyet kurup bu sayede rakiplere kapıları kapatan yollardır. Bu konuda da Türkiye’den aklıma bir şirket örneği gelmiyor!!! Vatana ve millete hayırlı olanlar ise JV ve OS kullanarak uluslararası rekabette üstünlük sağlayan çeşit. Bu konuda başarısı inovasyona dayandırılan İngiliz Dyson şirketi bir örnektir. Evet, inkar edilemez Dayson yaratıcı bir girişimciydi. 1979 yılında satın alığı elektrik süpürgesinden memnun olmayan James Dyson bir kereste fabrikasını gezerken talaşların hortumu andıran bir yöntemle toplandığını görünce beğenmediği süpürgesine kartondan bir ekleme yaparak bir nevi hortum yarattı ve sonuçlarını çok beğendi. Dyson inatla yeniliğini yeniledi 1979-1984 arası 5 bin prototip denedi. 1993 yılında kurulan Dyson şirketi 2005 yılında süpürgeleriyle ABD ve İngiltere’de liderliğe yükseldi. Aslında Dyson’un başarısının süpürgede yapılan inovasyondan çok imalat teknolojisindeki OS deneyimine bağlı olduğu pek irdelenmez. Dyson süpürgeleri İngiltere’de imal ediliyor ve pahalıya mal oluyordu. Bu nedenle Dyson üretimini İngiltere’den Malezya’ya taşımaya karar verince kıyamet koptu. Düzinelerle parçayı dışarıda üretip, montajlayıp içeride satmak geleneksel kınamalara tabi oldu. Bir kısım yazar, çizerler bu lojistik sorunun Dyson’un sonu olacağını ileri sürdüler, bir kısım yazarlar bu tür uygulamaların işsizlik yaratacağını falan iddia ederek Dyson’u kınadılar. Dyson bunlara kulak asmadı ve OS yoluyla büyük başarı kazanan işletmelerin en güzel örneklerinden birini verdi. Talaş temizlemeden elektrik süpürgesi tasarımına geçecek yaratıcılık ve 5 bin prototip üretecek inadın üstüne bir de akıllı stratejik yaklaşım gelince sonuç başarılı oldu. Tavsiye ederim!
Sağlıcakla kalın