Para kazanmanın anatomisi 4: Fiziki tesis ve altyapı
Yalın para kazanma formüllerine devam ediyoruz. “Bunlar formüle benzemiyor” diyorsanız haklısınız. Bunlar ne 6-Sigma, ne de Balanced Score Card gibi formüllere benzemiyor. Yalın para kazanma yolu sadece yedi tane. Vallahi uğraştım ben de hani 7-XYZ filan gibi bir slogan atayım diye. “Karınca kararınca guru statüsüne yükselir, konferanslar verir, kasım kasım kasılıp gezerim” dedim ama beceremedim. Yalın yolların sadece baş harflerini alsam MİFEİÜP oluyor. Sizin anlayacağınız dostlar elinizde kolay ezberleyip sağda solda kullanabileceğiniz bir formül yok. Ama anlatacağınız çok şey var.
Neyse yine lafı uzattım. Gelelim kaynaklardan para kazanmanın bir diğer yoluna: ‘Fiziki tesis ve alt yapı’. Bu kaynaktan para kazanmanın ilginç yolları vardır. Bir kısmı hani tabir yerindeyse ‘vatana millete faydalı’, bir kısmı ise vatana ve millete o kadar faydalı değildir. Bu zamana kadar neyin vatana millete faydalı neyin faydasız olduğuna nasıl karar verdiğimi anlamışsınızdır. Eğer para hariç diğer dört kaynaktan herhangi biri uluslararası rekabet avantajı sağlayacak bir katma değer yaratmadan iş sahibine para kazandırıyorsa o yolun vatana ve millete faydası olmadığı kanısındayım (paranın para kazandığı düzenlerin hiç bir yoldan vatana ve millete faydaları olmaz). Tabii bu parayı kazanan işletmecileri ilgilendirmez. Ve bu ilgisizliklerinde haklıdırlar. İşletmecilerin işi vatana millete fayda sağlamak değil işletmeye para kazandırmaktır. Şirketler bunu yaparken vatan ve millete fayda üretilmesini sağlamak, ekonomik düzenden sorumlu olanların işidir.
Genelde fiziki tesis ve altyapıdan para kazanmanın iki ana yolu vardır. İkisi de aynı olaydan kaynaklanır: Belli bir ürün veya servisin üretilmesi ve pazarlanması için gereken fiziki tesisi ve alt yapının bir şirket tarafından en azından bir süre tekel altına alınması. Bunun da iki genel yolu var. Birincisi ve makbul olanı fiziki tesis ve alt yapıda uluslararası çapta önemli bir yeniliğe imza atmak. Elbette bu yöntem vatan ve millete faydalı olur. Bu tür yeniliklere sahip şirketler hemen her yerde en azından bir süre tekel statüsüyle para kazanırlar. Buna “helal olsun” demekten başka denecek fazla bir şey yoktur. Bir süre dememin nedeni var. Şirketin tekel statüsünün uluslararası boyutta olması ve şu veya bu şekilde devlet tarafından garanti altına alınarak yerel pazarların peşkeş çekilmesini bir kenara vatan ve millete hayırsız etkinlik olarak koymak gerekir.
Bunun bir çeşidi de fiziki tesis ve/veya altyapıda yenilik değil bunların kullanıldığı süreçlerde yenilik. Sizlerle sahiplerinin artık hayır işleri ile uğraşmak istedikleri için satılan Rosenbluth şirketinin işini ‘seyahat bilgisi satmak’ olarak tanımladıktan sonra örgütünü seneler önce nasıl bilgisayarlar ve Internet öncesi bağlarla donatarak başarıya uzandığını paylaşmıştım. Şirket bu altyapısıyla süreçlerde yenilik yapmış, işini büyütmüş ve başarı yakalamıştı.
Bir de koyunun olmadığı yerde keçiye Abdurrahman Çelebi denmesi misali, ne fiziki tesis ne de alt yapıda bir yenilik yapmadan para kazanmak var. Dolmalık fıstık sever misiniz bilmem. Hani şu dolmada, pilavda kullanılan çam fıstığı. Ben pek hastası değilimdir ama rahmetli annem pek severdi. Akçay’daki yazlığını gittiğinde oraya Kozak’tan gelen satıcılardan torbalarla uygun fiyatlara alır konu komşuya da dağıtırdı. Sonraları bu satıcılar pazara uğramaz oldu. Yörede bir seyahate çıktığımda bana ‘Artık gelmiyorlar. Kozağa uğra da bana fıstık al’ deyince yaylaya gittim. Köylülerin artık neden pazara gelmediğini yol kenarında az miktarda fıstık satan birinden öğrendim. Kozalaklardan fıstık ayıklanmasını o zamana kadar kendileri yapan köylüler bu işi yapan bir fabrika kurulması üzerine artık tüm üretimlerini bu fabrikaya satıyorlarmış. Yörenin ilk ve tek fabrikası. Bilmiyorum ama tahmin ederim iyi para da kazanıyordur. Para kazanmasının nedeni ne yenilik ne üstün üretim becerisi ne de başarılı pazarlama. Şirket bir fiziki tesis kurduğu için para kazanıyor. Size de nasip olur inşallah.
Sağlıcakla kalın.