Papa Françesko: Sahte haber, dışkıdır
Papa Françesko, yalan ve sahte haberle mücadele için çağrı yaptı: “Bizim, barış isteyen gazeteciliğe ihtiyacımız var. Pamuk helva gibi bir gazeteciliğe değil. Gerçekleri anlatan, yalana karşı duran, klişe sloganlara itibar etmeyen, sansasyonel başlıklar kullanmayan bir gazeteciliğe.”
Papa bu sözleri, 13 Mayıs 2018’de Vatikan’da yapılacak Dünya Sosyal İletişim Günü mesajı olarak dünyaya iletecek. 50 yıl önce, 1967’de Papa Altıncı Paul’ün fikri olarak başlayan bu etkinlik, sadece Katolik âleminin değil, bütün insanlığın ortak paydalarına hitap eden bir sosyal sorumluluk projesi olarak ilerliyor.
Barış İçin Gazetecilik Günü
İnternet Devrimi’ne “yetişen” ilk papa İkinci Jean Paul olmuştu. Onun direktifiyle, 2002’de hazırlanan “Kilise ve İnternet”başlıklı raporda, “bu yenilikçi” iletişimin yarar ve tehditleri üzerinde durulmuştu. Papa Françesko ise, şimdiye kadarki papalar arasında medyayı en etkin kullananı. Twitter’da @Pontifex adresinde 9 dilde 40 milyon izleyicisi var. 2018 İletişim Günü temasının “Sahte Habercilik ve Barış İçin Gazetecilik” olmasına o karar verdi: “Gazetecilerin saygınlığını ve onların, gerçeğin iletişimini yapmalarındaki kişisel sorumluluklarını yeniden hatırlamak için.”
Gerçek, özgürleştirir
Papa, İncil’de Yuhanna 8:32 ayetindeki “Gerçek, Seni Özgürleştirir” (La verità vi farà liberi) cümlesini vaazının başlığı olarak kullanıyor. Lafını esirgemiyor: “Sahte haber etkin, çünkü gerçek haberi taklit eder. Sahte habere inanmak mümkündür, ne de olsa insanların dikkatini çeker. Onların ortak önyargılarına, kaygı, haset, öfk e ve sıkıntılarına çanak tutar. Eğer sahte haberlerin yayılmasını, insanların sorumluluk duyguları önleyecekse, bu durumda haberciler, gazeteciler, gerçek haberin koruyucusu olacaktır. Günümüzde bu iş, artık her hangi bir iş değil, bir misyondur.”
Papa, Trump’ın seçim kampanyası sırasında ve sonrasında ortalığa dökülen “alternatif gerçek=sahtecilik” haberleri üzerine, herkesi şaşırtan bir dobralıkla şunları söylemişti: “Sahte haber yazmak, dışkı karşısında şehvet duymak gibidir. İnsanlar dışkı yemek istese dahi medya, buna alet olmamalı. Bu, medyanın yapabileceği en büyük kötülük olur.” (07.12.16)
Teknoloji şirketlerine eleştiri
Papa Françesko, Anglosakson kültür dünyasının popüler TED Konferanslarına katılan ilk papa da oldu. TED Konferansı’nı bilmiyormuş. Bunun “ne” olduğunu anlatmak için TED’ciler Papa’nın Vatikan’daki ikametgahına gitmişler. Papa ikna olunca, konuşması orada videoya alınmış. Konuşmayı Türkçe dahil 20 dile çevirmek için 40 tercüman çalışmış. Kaydedilmiş konuşmasıVancouver/Kanada’da yapılan TED2017 Konferansı’nda yayınlandı. 17 dakikalık konuşmasında Papa, lafı dolandırmadan, teknoloji şirketlerinin de dünya kamuoyuna sorumlulukları olduğunu hatırlattı: “Keşke bilimsel ve teknolojik inovasyon, daha çok eşitlik ve sosyal katılımcılıkla birlikte büyüse ne kadar mükemmel olurdu. Keşke uzak gezegenleri keşfederken, yörüngemizde dönmekte olan insanlığı da keşfetseydik ne kadar mükemmel olurdu. Keşke, dayanışma denilen şey, sadece işe ve çalışmaya indirgenmese; siyasal, ekonomik ve bilimsel seçenekleri, halkları, ülkeleri ve insanlararası ilişkileri de kapsayan doğal bir tavır olsaydı. Kültürün çöpe dönüşmesinin önüne, insanlara ancak gerçek dayanışmayı öğreterek geçebiliriz. Çöp derken sadece atıkları kastetmiyorum, tekno-ekonomik sistemin dışladığı, kenarda bıraktığı insanları kastediyorum. Bu sistem, farkında bile olmadan, insanları değil, ürünlerini yaptığı işin merkezine yerleştiriyor.”
“İnternetin Azizi” Papa’nın sahte haberler, gerçeğin manipülasyonu, yalan-dolan konusundaki vaazı sıra dışı bir durum değil. Örneğin, Papa İkinci Jean Paul, 1997’de internetin düşünce ve ifade özgürlüğündeki rolünü vurgulamak amacıyla bir azizi “İnternetin Azizi” olarak ilan etti: 6’ncı yüzyılda Sevilla/İspanya’da yaşamış rahip Isidoro de Sevilla. O döneme kadar “bilinen her şeyi” elle yazdığı 20 ciltlik Etimoloji (Kökenler) adlı bir eseri var. Bir tür internet sayılır!