Pandora’nın kutusu açıldı mı?
İrem DIŞPINAR - FİNANSINVEST
1973’ten bu yana AB üyesi olan İngiltere, yaptığı referandumda AB’den çıkma kararı verdi. Yapılan son anketlerde kalma yönünde oyların önde çıkması nedeniyle, referandum sonuçları piyasalar için sürpriz niteliğindeydi. Buna paralel dolara yönelim artarken, güvenli liman algılamaları ile Japon Yen’i, altın ons, ABD tahvilleri değer kazandı. Euro değer kaybederken, Sterlin dolar karşısında son 30 yılın en düşüğüne geri çekildi. Diğer yandan Avrupa borsaları, banka hisseleri öncülüğünde belirgin değer kaybına uğradı. Buna paralel Euro Stoxx Bankacılık Endeksi referandum sonrasında iki günde yüzde 23 oranında geri çekildi. Ancak küresel piyasalar sert değer kayıplarının ardından geçtiğimiz hafta tepki alımları ile toparlandı.
İngiltere’nin referandum kararı sonrasında Hollanda, Avusturya gibi AB üyesi ülkelerinin de referanduma dair mesajlar vermesi AB’nin geleceğinin sorgulanmasına neden oluyor. İngiltere’nin AB’den ayrılması İngiltere ve AB’de uzun bir belirsizlik dönemine yol açarak, küresel ekonomik büyümeyi ve finansal istikrarı olumsuz etkileyecektir. Çünkü hanehalkı azalan güven kanalı yoluyla harcamalarını azaltıp, yatırımlarını erteleyebilir. İngiltere geçtiğimiz yıl AB’nin GSYH’sine yüzde 17’lik katkı sağlamıştır.
Diğer yandan; İngiltere AB’nin toplam bütçesine yüzde 12,6’lık katkı (2015 brüt katkısı: 22,4 mlr €) sağlıyor. Toplam ihracatının yüzde 47’sini AB’ye yaparken, toplam ithalatı içinde AB’nin payı yüzde 55’e işaret etmektedir. Bu da tarafl arın birbirleri ile sıkı ticaret ve ekonomik bağlara sahip olduğunu göstermektedir. İngilizler ortak pazarın dışında kalacakları için tüm AB üyesi ülkeyle tek tek ticari anlaşmalar yapması gerekecek. Ve bunun sonucunda gümrük maliyetleri artış gösterebilir. İngiltere’nin AB’den çıkış süreci uzun ve zaman zaman sancılı olabilir. Ticari, ekonomik anlaşmaların koşullarını müzakere etme, serbest dolaşım, çalışma izni gibi konuların nasıl şekilleneceği belirsizlik içeriyor. Bu konuları çözmek iki yıl ya da daha fazla bir zaman alabilir. Diğer yandan Başbakan Cameron’ın Eylül-Ekim döneminde istifa edecek olması nedeniyle yerine kimin geleceği, İskoçya’nın AB’de kalmak için referandum çağrısında bulunması gibi konular da piyasalarda ara ara tedirginliğe neden olacaktır.