Pandır’ın hayal kırıklığı
Yandaki haberde TOFAŞ CEO’su Ali Pandır ile yaptığımız ayaküstü konuşmanın detaylarını bulabilirsiniz. Pandır’ın işaret ettiği, hevesimiz kursağımızda kaldı dediği gelişmeler Türk otomotiv sanayiinin geleceğine yönelik önemli ipuçları veriyor.
Öncelikle yapılan ÖTV indirimiyle birlikte her ne kadar piyasaya bir hareket gelse de kriz bulutları biraz dağılsa da bu bulutların ardında bence acı ve çıplak bir gerçek bulunuyor. Türkiye otomotiv pazarı ÖTV indirimiyle birlikte farklı bir
yapıya büründü. Marka sadakati başta olmak üzere pekçok tüketici alışkanlığı günün şartları nedeniyle değişti.
Örneğin, Ford almak isteyen Renault ya da Volkswagen aldı. Bunun nedeni fırsatı kaçırmamak için yapılan aceleci
adımlardı. Bu noktada yerli üreticilerin piyasaya sürdükleri modeller 2000 yılından bu yana yüzde 52’nin altına
hiç düşmeyen, bir kez de yüzde 73 oranına ulaşan ithal oranını aşağı çekti. Bunun en önemli ithal araç teminindeki sürenin, pazarda önemli bir boşluk yaratması ve boşluğun da yerli üreticiler tarafından başarıyla doldurulmasıydı.
Ancak kriz ortamının oluşturduğu bu atipik durum, otomotiv gibi uzun vadeli projeksiyonlar gerektiren bir endüstrinin
uzun vadeli plan yapması açısından son derece yetersiz kalıyor. Hatta 2009 yılı istatistik biliminde yok sayılan
(öğrettiği acı derslerden mutlaka ders alınarak) verilerden bir tanesi olarak bile düşünülebilir.
Bugün geldiğimiz noktada ticari araç üretimi durdu. Binek araçlardaki üretim ise iç ve dış teşviklerin etkisiyle devam ediyor. Bu teşviklerin sağladığı satış etkisiyle de fabrikalar işçi çıkarımlarını durdurdu. Hükümetin aldığı kısa çalışma ödeneği ile destek kararı da istihdamın korunmasında etkili oldu. Ancak, tüm bu önlemler çatışma sırasında ağır yaralanan bir hastaya ateşkes esnasında cephede yapılan pansuman kadar etkili olabilir.
Eğer, AB pazarı yukarıya doğru ivmesini sürdüremezse ki Ali Pandır’ın da dikkat çektiği gibi öyle görünüyor, Türk
otomotiv sanayiini yazdan itibaren zor günler bekliyor. Nitekim, OSD bülteninde de “ÖTV desteğinin üretime katkısı sınırlı” olmuştur yorumu yapılmıştı.
Şu anda yapılan yorumlarda AB ve Türkiye’de gerçekleştirilen alımların büyük çoğunluğu ertelenen ve öne alınan
taleplerden oluşuyor. Halihazırda kimse bunun ne kadarının geçmiş dönemlerden geldiğini ne kadarının ise gelecekten çalındığını bilmiyor.
Durum böyle olunca da önümüzdeki döneme ilişkin umut ışığı çok canlı parlamıyor. Pandır’ın söylediği bir cümle
içinde bulunduğumuz gidişatın fotoğrafını çok net çekiyor:
“Adamın malı yok ki yükleyecek araba alsın...”
Türk otomotiv sanayiinin en önemli gücü olan kaliteli hafif ve ağır ticari araç üretimini yönlendireceğimiz pazarların
hepsinde de bu sınıfı çökmüş durumda. Konu ticari araç olunca da ne bizim ne de AB hükümetlerinin elinden birşey gelmesi mümkün değil. Ticari araç satışlarını ancak ticari araç ihtiyacı duyanların işlerini düzelterek alabilirsiniz. Bu da ufukta pek görünmüyor.
Dünyada ticaretin nereye gittiğine ilişkin iki çok önemli veri bulunuyor. Bunlardan ilk ağır ticari araç satışları ki bahsettiğimiz üzere yerlerde sürünüyor. İkincisi ise Baltık Endeksi. Dünya deniz taşımacılığına ilişkin bu endeks global ticaretin barometresi konumunda. Ve ne yazık ki son dönemde kelimenin tam anlamıyla serbest düşüşte.
Krizin ilk sinyallerinin alındığı günlere çok yaklaşmış durumda. Uzmanlara göre eğer bugünkü seviyeleri kalıcı olduğu taktirde ekonomide yeni alarm sinyalleri çalmaya başlayacak.
Dolayısıyla eldeki tahmin yapmaya yarayan verilerde teşviklerle gelen bahar havasının kısa sürebileceği gözlemleniyor.
Kristal kürelerden yapılan yorumları ciddiye almadığımız taktirde ki böyle bir şey mümkün olamaz. Hükümetin yeni hayal kırıklıklarına yol açmayacak önlemler alması gerekiyor. Yoksa maalesef yeni işçi çıkartmalar gündeme gelebilecek.