Özel sigorta primi ödeyen işverenler SGK primi de ödüyor
Özellikle kurumsal işletmelerde personele verilen yan haklardan birisi de, bireysel emeklilik ve özel sağlık sigortaları için işverenlerin katkı payı ödemesidir.
5510 sayılı Kanun'un 80'inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, "… işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin %30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tâbi tutulmaz." denilmektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin %30'unu (01.07.2011 - 31.12.2011 dönemi asgari ücreti üzerinden 251.10 TL) geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarlarından prim alınmayacağı öngörülmüştür.
Buna göre, sigortalı adına ay içinde özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı adı altında işverence yapılan ödemeler toplamının aylık asgari ücretin %30'una (01.07.2011-31.12.2011 dönemi asgari ücreti üzerinden 251.10 TL) isabet eden kısmı prime esas kazanca dahil edilmeyecek, kalan tutar ise ödendiği ayın prime esas kazancına dahil edilecektir.
Personelin kendisi, eşi ve küçük çocukları için yaptırılan hayat, ölüm, kaza, sağlık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigortaları için ödenen primler belli limitler dâhilinde stopaj matrahından düşülebilmektedir. (GVK Md.63/3)
Bu tür şahıs sigortası poliçeleri, uygulamada sıkça rastlandığı gibi, personelin gerek şahsını ve gerekse eşini ve küçük çocuklarını kapsayacak şekilde doğrudan işveren tarafından yaptırılmakta ve primleri üstlenilmekte yani işverence ödenmektedir. Bu tür bir üstlenimin işveren tarafından personele sağlanmış aynî menfaat ve dolayısıyla GVK'nın 61'inci maddesine göre stopaja tabi tutulması gereken bir ücret unsuru olduğu tartışmasızdır. Ancak, şahıs sigortası primlerinin işveren tarafından karşılanması halinde de, bu primin yine GVK'nın 63/3'üncü maddesine göre genel olarak brüt ücretin %5'i ve asgarî ücretin yıllık tutarı ile sınırlı olarak ücret stopaj matrahından indirilmesi mümkündür.
İşverence karşılanan özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı dışındaki diğer şahıs sigortası (hayat, kaza, vs.) primlerinin ise tamamının sigorta primine kesintisine tabi tutulması gerekmektedir. Ayrıca personelin özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı eşini ve küçük çocuklarını kapsayacak şekilde doğrudan işveren tarafından yaptırılması halinde bu istisna kapsamına girmemektedir. Sigortalının eş ve çocukları için ödenen özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik işveren katkı payından SGK primi de kesilecektir. Ayrıca hayat sigortasından da, işveren katkı payı varsa SGK primi kesilecektir. Diğer bir deyişle personelin eş ve çocuklarının özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik primlerine ve hayat sigortası primlerine yapılan işveren katkı payından SGK primi kesilecektir.
Sigortalının özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payının ödendiği aydaki prime esas kazancının, prime esas kazanç üst sınırının üzerinde olması halinde, söz konusu özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payları takip eden iki ayda üst sınır aşılmamak kaydıyla prime esas kazancına dahil edilecektir. Sigortalı adına işveren tarafından yalnızca özel sağlık sigortası primi veya yalnızca bireysel emeklilik katkı payı ödenmiş olması durumunda ise, prime esas kazanca dahil edilecek tutar, ödenen özel sağlık sigortası primi veya bireysel emeklilik katkı payı üzerinden % 30 oranındaki istisna tutarının düşülmesi suretiyle hesaplanacaktır. Yani istisna tutardan SGK primi hesaplanmayacak, istisnayı aşan tutar üzerinden ayrıca SGK primi de kesilecektir.
Esasen özel sağlık sigortası priminden kesinlikle herhangi bir tavan sınırlaması olmaksızın SGK primi alınmamalıdır. Çünkü bu şekilde yapılan özel sağlık sigortası ile SGK'nın sağlık harcamaları azaltıldığı gibi, diğer sigortalılar daha rahat bir şekilde sağlık yardımı alabilecektir. Bu nedenle teşvik edilmesi gerekir.