Özel sektörün dış borcu 260 milyarı aştı

Özel sektörün kısa ve uzun vadeli toplam dış borcu ekim sonunda 260 milyar dolar eşiğini de geride bıraktı. Ama hemen belirtmekte yarar var; artış genel olarak hız kesiyor; ayrıca, artışın kısa vadelide değil, ağırlıkla uzun vadelide yaşandığı gözleniyor.

Özel sektör dış borçta aslında ikinci çeyrekten sonra frene basmıştı. İlk çeyrekte 12.7 milyar, ikinci çeyrekte 11.7 milyar dolar artan özel sektörün toplam dış borcu, üçüncü çeyrekte yalnızca 3.2 milyar dolar arttı. Ekim ayı, sanki yeniden bir hızlanma başladığını gösterir gibi. Ekimdeki artış 4.9 milyar dolar oldu. Ancak, üçüncü çeyrek ve ekim ayını, ilk iki çeyrekten ayıran belirgin bir özellik var. İlk iki çeyrekte ağırlıkla kısa vadeli borç artışı söz konusuydu, üçüncü çeyrek ve ekim ayında ise durum değişti, artış uzun vadeliye kaydı.

Kısa vadelide artış yavaş

Özel sektörün ekim ayında yurtdışından sağladığı ticari krediler hariç kısa vadeli borç 355 milyon dolar arttı. Bu dönemde yurtdışından sağlanan kısa vadeli ticari krediler ise 171 milyon dolar azaldı. Yani, toplamdaki artış 184 milyon dolar oldu.

Özel sektörün, yurtdışı yerleşiklere olan TL ve döviz cinsi mevduat gibi yükümlülükleri ekim ayında 351 milyon dolar artış gösterdi. Böylece, ekim ayında özel sektörün kısa vadeli borcu toplamda 535 milyon dolar artmış oldu.

Özel sektörün kısa vadeli toplam dış borcunun ilk çeyrekte 12.4 milyar, ikinci çeyrekte 7.7 milyar arttığı dikkate alınırsa, ekim ayındaki 535 milyon dolarlık artış, artış bile sayılmaz.Ama arada, yani üçüncü çeyrekte 1 milyar dolarlık azalma olduğunu da hatırlatalım.

Özel sektörün yurtdışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu ile yurtiçinde yabancılara karşı oluşan yükümlülük toplamı ekim ayında 535 milyon dolar artarken, uzun vadeli borçtaki artış 4.3 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Zaten uzun vadeli borçtaki artış giderek hızlanma eğilimi içinde. Özel sektörün uzun vadeli dış borcu ilk çeyrekte yalnızca 324 milyon dolar artmıştı. Artış ikinci çeyrekte 4 milyar doları, üçüncü çeyrekte 4.2 milyar doları buldu. Yalnızca ekim ayında ise 4.3 milyar dolarlık artış yaşandı.

Artış eğilimi her ne kadar kısa vadelide azalan, uzun vadelide yükselen bir eğri çiziyorsa da, ilk on ay toplamında kısa vadelide ortaya çıkan borç artışı hala çok yüksek. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu on ayda 19.7 milyar dolar, uzun vadeli dış borcu ise 12.8 milyar dolar arttı. Bu değerlere göre, özel sektörün on aylık dönemdeki dış borç artışı 32.5 milyar doları buldu.

Kredi ve tahvil kaynaklı

Özel sektörün uzun vadeli borcunda ekim ayında ortaya çıkan 4.3 milyar dolarlık artışın yaklaşık 3 milyar doları bankaların kredi ve tahvil borçlarındaki artıştan kaynaklandı. Ekimde bankaların kredi borcu 1.9 milyar, tahvil borcu 1 milyar dolar arttı.

Finansal olmayan kuruluşların borcunda da 1.4 milyar dolarlık artış yaşandı. Bu artışın 735 milyon doları kredi, 500 milyon doları tahvil borcundan kaynaklandı. 

164.6 milyar ödenecek

Bu arada, ekim ayı itibariyle vadesi bir yıllık dönemde dolacak borcun 164.6 milyar dolar olduğu görülüyor. Aslında nisandan beri bir yıllık dönemde ödenecek borç 163-165 milyar dolar arasında seyrediyor.