Özel sektör dış borcunu yavaş yavaş azaltıyor

Borç bakiyesinde zirve 2008 sonunda görüldü. Özel sektörün uzun vadeli dış borcu 2008 yılı sonunda 140 milyar dolara çıktı. Krizle birlikte devletlerin bile kendine çekidüzen vermek durumunda kaldığı bir süreçte, doğal olarak özel sektör de toparlanma çabası içine girdi. Özel sektör borç bakiyesini geçen yıl 12 milyar doların üstünde azaltarak 127.7 milyar dolara indirdi. Bu eğilim, 2010 yılında da sürdürülüyor.

Merkez Bankası'nın dün açıkladığı rakamlara göre, özel sektörün uzun vadeli dış kredi borcu ocak ayında 2.2 milyar dolar daha azaldı ve 125.5 milyar dolara geriledi.

Ocak sonundaki 125.5 milyar dolarlık uzun vadeli borcun 34.7 milyarı finansal kuruluşlara, 90.8 milyarı ise finansal olmayan kuruluşlara ait bulunuyor. Finansal olmayan kuruluşların, yani reel sektör kuruluşlarının borçlarını azaltmakta daha hassas davrandıkları gözleniyor. 2008 yılındaki zirve noktasına göre finansal kuruluşların borcunda 6.4 milyar dolarlık bir gerileme kaydedildi; finansal olmayan kuruluşlar ise borçlarını 8.1 milyar dolar aşağı çekti. Ancak borcun büyüklüğüyle orantılı değerlendirildiğinde finansal kuruluşların borcundaki azalma daha hızlı.

Özel sektör, bu yılın şubat ayı dahil on iki aylık dönemde, yani 2011'in ocak ayını da içine alacak bir yılda uzun vadeli dış kredi borcu için 33.6 milyar dolarlık ödeme gerçekleştirecek. Bu tutarın 2.4 milyar doları şubatta ödendi, 3.2 milyar doları da bu ay içinde ödeniyor. Özel sektör; nisanda 2.3, mayısta 3.2, haziranda 3.3, temmuzda 2.5, ağustosta 2.2, eylülde 3.3, ekimde 2.1, kasımda 3.2, aralıkta 3 ve gelecek yılın ocak ayında 2.8 milyar dolarlık ödeme yapacak.

Bu yılki ödemenin toplamı 30.8 milyar dolar. Özel sektör kuruluşları ocak sonunda 125.5 milyar dolar olan borç için 2011'de 22 milyar, 2012'de 18.6 milyar, 2013'te 14.6 milyar, 2014'te 9.2 milyar, 2015'te 9.5 milyar, 2016'da 7 milyar, 2017 ve sonrasında da 13.8 milyar dolar ödeyecek.

Özel sektörün dış borcuna ilişkin ortada çok kaygı verecek bir tablonun olmadığına daha önce de vurgu yapmıştık. Özel sektör dış borcunu çevirmekte herhangi bir sorun yaşamıyor. Bunda birkaç etken var.

Türk bankacılık sisteminin sağlam olduğu zaten biliniyor. Türk bankaları, kreditörler gözünde zaten itibarlı. Özellikle batılı ülkelerde finans sektörleri krizin kaynağı halinde büyük sorunlar yaşar ve ekonomileri de peşlerinden sürüklerken, Türk finans sistemi sapasağlam ayakta kaldı. Çünkü biz finans sisteminde 2001'de müthiş bir dayak yedik ve o zaman yapılması gerekenleri yaptık. Şimdi de bunun meyvelerini yiyoruz.

Reel sektör kuruluşlarından dış kredi kullanabilmiş olanlar da zaten sağlam ve bu olanağı elde edebilecek ölçüde güçlü kuruluşlar. Bütün bu etkenler bir araya geldiğinde Türk özel sektörünün dış borcunu çevirme anlamında sıkıntı yaşamıyor olmasını normal karşılamak gerekiyor. Doğaldır ki bu eğilim, önümüzdeki dönemde de devam edecek. Dünya ekonomisi yeni bir dip yaşamaz ve bu durum bizi de etkilemezse, diye bir kayıt düşmeyi ihmal etmeyelim.