OVP, işsizlik hedefinde zorlanacak

Orta vadeli programla ilgili genel değerlendirmeler, programın ayakları yere basan gerçekçi hedefler içerdiği noktasında yoğunlaştı. Biz de bu görüşlere katıldığımızı belirttik. Hatta, bu yıl için bütçe açığı gibi, enflasyon gibi bazı makro büyüklüklerle ilgili olarak sanki biraz da marj bırakılarak olabilecekten daha olumsuz hedefler belirlendiğini vurguladık. Ancak, bu demek değildi ki, orta vadeli programda gerçekleştirilmesi zor hiç hedef bulunmuyor. Üstelik, bu hedefler, kontrolü hiçbir şekilde mümkün olmayan bir alanda, nüfus ve istihdam projeksiyonlarında kendini gösteriyor.

OVP'ye göre bu yılın ortalamasında yüzde 14.8 düzeyinde gerçekleşecek olan işsizlik oranı, 2'şer puan düşerek 2010'da yüzde 14.6'ya, 2011'de yüzde 14.2'ye inecek, 2012'de ise keskin bir düşüşle yüzde 13.3'e gerileyecek.

Eğer nüfus artış hızınız iyice yavaşlarsa ya da 15 yaş üstü nüfus artış hızınızda bir yavaşlama olursa… Çalışmak isteyenler azalır, yani işgücüne katılım oranı düşerse… Veya hızla yeni iş alanları açarsanız, çok doğaldır ki istihdam artar ve işsizlik geriler.

Bu temel üç etkenden ilkini kontrol etme, en azından bir yıldan diğer yıla değiştirme şansınız yok. Nüfus artış hızını kısa sürede yavaşlatmak tabii ki mümkün değil, hem zaten o yönde bir çaba olmadığı gibi tam tersi söz konusu.

Şu durumda geriye kalıyor çalışmak isteyenlerin sayısının azalması ve hızla yeni iş alanları açmak…

Tabii her türlü hesaplamada olduğu gibi işsizlikle ilgili hesaplamada da biraz "hata" yapılabilir. Örneğin, toplam nüfusunuz 100 kişi. Geçmiş yıllar itibariyle bakıyorsunuz, bu 100 kişiden, 15 ve yukarı yaşta olan, yani çalışabilir nüfus diye nitelenenlerin sayısı örneğin 2008 yılında yaklaşık 73 kişi. Açıklanmamış olmakla birlikte yapılan hesaplamalar, bu yıl 15 ve yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfusa oranının yüzde 71.8'e ineceğini, söz konusu oranın 2010'da yüzde 72.5, 2011'de yüzde 72.9, 2012'de ise yüzde 73 olacağını gösteriyor. Çalışabilir çağdaki nüfus az artınca, doğal olarak işsizlikte de bir iyileşme oluyor.

Bitmedi; çalışmak isteyenlerin oranı da nasıl oluyorsa geriliyor. Bu bir hesaplama değil, orta vadeli programda yer alan bir veri. İşgücüne katılma oranının bu yıl yüzde 47.6 olması, oranın gelecek yıl yüzde 47.4, 2011 ve 2012'de ise yüzde 47.3 düzeyinde gerçekleşmesi öngörülüyor.

Biliniyor ki, her kriz döneminde işgücüne katılım oranı artar. Hanelerde gelirin düşmesi ya da düşeceğine dönük kaygıların artması, daha önce çalışmayı düşünmeyenlerin bile işgücü piyasasına girmesine yol açar. Bir kriz dönemindeyiz ve bu dönemde bizde işgücüne katılım oranının düşeceği öngörülüyor. Düşüş oranı çok büyük değil, ama bu yıl için beklenen yüzde 47.6'nın önümüzdeki üç yıl boyunca değişmeyeceği düşünülse bile, istihdamın sabit kalacağı varsayımına göre işsiz sayısı ve işsizlik oranı önemli bir değişim gösterecekti. Orta vadeli programda bu yıl için yüzde 14.8 olarak açıklanan işsizlik oranı yüzde 14.9'a çıkacaktı. Fark, gelecek yıldan itibaren açılacak; 2010 için yüzde 14.6 olarak açıklanan oran yüzde 15.1'e, 2011'in oranı yüzde 14.2'den yüzde 14.6'ya, 2012'nin oranı da yüzde 13.3'ten yüzde 14'e yükselecekti.

Bir yandan çalışma çağındaki nüfusun toplam nüfusa oranının önce gerileyeceğini, sonra da çok az artacağını öngöreceksiniz… Bir yandan bu nüfus içinde çalışmak isteyenlerin sayısının artmak bir yana azalacağını varsayacaksınız… Bunlara ek olarak nasıl gerçekleştireceğinizi açıklayamadığınız bir şekilde üç yılda 1.3 milyon kişilik istihdam yaratacağınızı savunacaksınız…

Bu üç etken sayesinde işsizlik oranı yüzde 14.8'den yüzde 13.3'e inecek. Nüfus ve istihdama dönük projeksiyonda kurgulama sanki sondan başa doğru yapılmış gibi görünüyor, ne dersiniz?