OVP hedeflerine inanan kaldı mı?

2017-19 yıllarını kapsayan yeni Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı. Genellikle Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı tarafından açıklanan OVP’nin, bu kez doğrudan Başbakan tarafından açıklanmış olmasının, OVP’lere itibar kazandırma gibi bir amacı var mıydı bilmiyoruz. Ancak OVP’lerin bir itibarının kalmadığını kabul etmek durumundayız.

OVP uygulamasının amacı hükümetin üç yılı kapsayan bir ekonomi plan yaparak net hedefler ortaya koyması ve böylece ekonomi aktörlerinin önlerini daha iyi ve daha uzun vadeli görebilmelerini sağlamaktı. OVP, ekonomi aktörleri için bir pusula olacaktı.

Ancak artık OVP’lerin böyle bir itibarı, rolü kalmadı. OVP’yi kendine pusula olarak alan bir ekonomi aktörü kaldığını sanmıyoruz.

Çünkü OVP’lerde ortaya konan hedeflerin gerçekçiliği de, iç tutarlılığı da hep tartışmalı. Hedefl erin gerçekleşme karnesi ise yerlerde sürünüyor. Bu durum hızlı büyüme yılları için de, düşük büyüme yılları için de geçerli.

Örneğin 2010 yılı için 2009’da ilan edilen büyüme hedefi yüzde 3.5 idi. Yılın bitmesine 3 ay kala açıklanan OVP’de hükümet tarafından yapılan büyüme tahmini yüzde 6.8 idi. Gerçekleşen büyüme hızı yüzde 9.16 oldu. Bir yıl önce konulan hedefin neredeyse üç katını bulan bir büyüme hızı gerçekleştiğini bir yana bırakalım, hükümetin yılın bitimine üç ay kala yaptığı tahmin bile 2 puandan fazla şaşmış. 2011 yılı için de benzer bir durum söz konusu.

2012 ve sonrasındaki düşük büyüme döneminde OVP’lerde genellikle 2 ve 3 yıl sonrasına ait büyüme hedefleri yüzde 5 olarak belirlenip, 1 yıl kalınca yüzde 4’e indirilmiş. Gerçekleşmeler ise yüzde 2.1 ile 4.2 arasında oynamış.

2016 için geçen yıl belirlenen büyüme hedefi yüzde 4.5 idi. Şimdi hükümet büyümenin yüzde 3.2’de kalacağını tahmin ediyor. Ancak gerçekleşme muhtemelen bunun da altında kalacak.

Hedef tutturma karnesi, enflasyon ve cari açık hedefl eri için de aynı. Bu durum OVP hedeflerinin ekonomi aktörlerine pusula olma niteliğini tahrip ediyor. OVP’lerin pusula olma niteliğini tahrip eden ikinci ve daha önemli sorun ise iç tutarlılığı. Örneğin gelecek yıl için OVP hedefi olan yüzde 4.4’lük büyümenin gerçekleşeceğine inansanız, büyüme hızlanırken cari açığın yerinde sayacağına nasıl inanacaksınız?

Açıklanan kişi başına gelir hedeflerine göre OVP’nin esas aldığı yıllık ortalama dolar kuru 2017’de 3.18, 2018’de 3.30, 2019’da 3.38 olacak. 2017’ye daha 3 ay varken dolar kuru 3’ün üzerine çıkmışken bu hesabı kim kendine pusula olarak alabilir? ABD’de faizlerin daha etkin artacağı bir 2017 yılında, kredi notu düşürülmüş bir Türkiye’nin Suriye’de bataklığının içine girmişken, son olarak Irak ile sular ısınmışken, doların burada kalacağına kim inanabilir? Dolar kuruna inanmayınca, enflasyon hedefine nasıl inanacaksınız?

Maalesef OVP’lerin bırakın pusula rolünü, artık politik ajitasyon işlevi bile kalmadı.