Oturduğumuz mahallenin riski

Türkiye uzun yıllar komşularla ticaret konusunda geri durumdaydı. Bunda bir yandan Rusya ve Bulgaristan gibi ülkelerle rejim farklılığının, dünyanın ayrı siyasal kampları içinde yer almanın getirdiği çekingenlik rol oynuyordu. Bir yanda aynı kampta yer aldığımız Yunanistan gibi ülkelerle yaşadığımız siyasal çatışma ortamı etkiliydi. Bunun sonucunda dünyanın çeşitli bölgelerinde ülkelerin komşularıyla ticareti yüzde 50’leri aşarken, bizim komşularla ticaretimiz yüzde 4’ler seviyesinde kalıyordu. 

Sovyetler Birliği'nin 1990’larda dağılmasıyla başlayan süreçten bu yana son 20-25 yılda geliştirdiğimiz uzlaşmacı politikalar sayesinde hem komşularla ticaretimizde yüzde 23-24’ler seviyesine ulaştık. Hem de taahhüt işlerinde önemli yurtdışı işler almaya başladık. 

Yurtdışı taahhüt işlerinde müteahhitlerimiz önce 1970’li yıllarda Libya’yı keşfettiler. Sonra Suudi Arabistan ve Irak pazarında önemli projelere imza attılar. Yürüttükleri başarılı projeler nedeniyle son yıllarda uluslararası sıralamalarda da önemli bir yer edindiler. 

Birkaç hafta önce medyaya yansıyan 1874’ten bu yana yayınlanan Engineering New Record’un ENR uluslararası 250 müteahhitlik firması sıralamasında da Türkiye 42 firma ile yer alarak Çin’in ardından ikinci sırada yer aldı. 

Bu önemli başarıya karşın, dünya coğrafyasında bulunduğumuz mahalle nedeniyle son dönemde müteahhitlerimiz önemli sıkıntılar yaşıyorlar. 

Arkadaşımız İbrahim Ekinci’nin haberinden Türkiye Müteahhitler Birliğinin (TMB) Libyada iş yapan 100’ü aşkın firmanın Libya’daki olaylar nedeniyle zorluk yaşadıklarını, yarım kalmış projeler toplamının 19 milyar doları bulduğunu, 3.6 milyar dolarlık bir risk yaşandığını belirttiğini öğreniyoruz. 

Irak’ta ise 22’si bu yıl olmak üzere 43 firmamız iş almış durumda. TMB yaptığı açıklamada, “Irak’taki son gelişmeler nedeniyle bu firmalardan çoğunun işlerini durdurduğu” belirtiliyor. “Ekonomi Bakanlığı'nın Irak’ta iş yapan firmalardan derlediği ‘zarar listesi’ bilgileri 43 firmanın 4.5 milyar değerindeki toplam 70'e yakın projesinin çoğunda işler durdurularak çalışan tahliyesi gerçekleştirilmiş durumda. Sadece Basra bölgesindeki bazı işler devam ediyor.” 

Bu tablo nedeniyle Ankara’da Dışişleri Bakanlığı'nda, Müteahhitler Birliği’nde, DEİK/ Irak İş Konseyi'nde yaşanan sorunların çözümü için toplantılar yapılıyor ve özellikle Irak’taki işleri nedeniyle banka teminat mektuplarının sorun yaratmaması için atılacak adımlar ele alınıyor. 

Irak’ta petrol üretimi yapan bir dostuma değerlendirmesini sordum, “Biz Kürt bölgesindeyiz. Şimdi bir petrol bölgesi daha almayı düşünüyoruz. Bana göre Amerika ve İngiltere gaz ve petrol için bölgeyi karma karışık etti. IŞİD’i de bölgeye onlar bela etti. Yaptıkları plan tutmadı. Şimdi çare arıyorlar” değerlendirmesini yaptı.