Otomobile soğan muamelesi

Malumunuz, enflasyonla mücadele edebilmek adına bir kampanya başlatıldı. Yine ayrıca stok sorunu yaşayan bazı sektörlere de ÖTV indirimi aracılığıyla destek olundu.

Otomotiv de bunlardan bir tanesi…

100 bin liralık bir aracın ÖTV’si indirildiğinde otomatik olarak fiyat örneğin 90 bin liraya düşüyor. Ama, firmalar aracın satış fiyatına zam yaptıkları taktirde, ÖTV indirimi olsa bile araç yine 100 bin lirada kalıyor. Bu piyasa mekanizması için olağan bir durum.

Piyasaları normal işleyen ülkelerde fiyatlar serbest belirlenir. Firma, hesabını kitabını yapar ve satış fiyatını belirler.

Nitekim, ÖTV indirimi sonrasında birçok firma, maliye yetkililerinden gelen “İndirim yaptınız mı?” sorusuyla muhatap olmuş.

Fiyat listeleri indirim/artış yönünden incelenmiş.

Soğan deposu, market rafı kontrol eden zabıtalar gibi, anahtar teslim fiyatlar kontrol edilmiş. Bu durumun özellikle yabancı yöneticiler açısından oldukça büyük bir infial yarattığını duyduk.

Neden yaratmasın ki?

2 Ocak 2018’de Merkez Bankası Euro kuru 4.54 iken aynı kur geçen cuma 6,04 düzeyindeydi.
Yaklaşık yüzde 35’lik bir fark var.

Bu farkın bir fiyatlamasının olması gerekiyor. Hafızalarımız balıktan hallice olduğu için “kurlar düşüyor” söylemine inanıyoruz ya da inanmak istiyoruz. Evet Euro, 8 lirayı görmüşken 6 liraya doğru yüzde 30’luk bir gerileme yaşadı ama sonuçta bir yılda yüzde 35’lik bir devalüasyon gerçekleşti.

Konumuza dönersek, bazı yabancı yöneticiler, söz konusu kur farkları, stok maliyetleri, faizlerdeki yükselişler, navlun fiyatlarının artışı gibi maliyet unsurlarını sattıkları araçların üstüne yansıtmak istemişler. Ama bu niyet, Türkiye’yi iyi bilen alt kademe Türk yöneticilerden dönmüş.

Şimdi burada kendinizi o yabancıların yerine koyun ve düşünün. Bir maldan zarar ediyorsunuz, ne yaparsınız? İlk seçenek fiyat artışına gidersiniz değil mi? Yani en azından tüm gelişmiş ekonomilerde bu böyle olur. Ama burası Türkiye’dir, size fiyat artırmamanız yolunda telkinler geliverir. Peki o zaman? Ya boyun eğip zarara katlanırsınız ya da satmazsınız.

İşte son dönemde stok baskısı yaşamayan bazı firmalar bu son yolu seçmiş. Madem fiyat artıramıyorum, o zaman zararına satacağıma hiç satmam kararını almışlar.

İşin özüne gelince, piyasa mekanizmasına devletin müdahale etmesi sistemin dişlilerini eninde sonunda bozacaktır.

Bu soğanda da böyle otomobilde de…