Otomobil sektöründe dinamizm ithalatta
Hükümetin sene başında alkollü içkiler ve sigara ile birlikte otomobiller üzerindeki ÖTV oranlarını artırdı. Doğru yaptı. Kur hareketleriyle birlikte bu kararın hem, bir miktar da olsa, Türkiye’deki zayıf tasarruf oranını artırıcı etki yapmasını, hem ithalatı kısmasını hem de bütçeye olumlu etki yapmasını bekliyoruz. Kararın yerli üretime de menfi etki yapması muhtemel; bunu da ekleyelim. Yerli üretimde ithalat da önemli yer tuttuğu için kur artışı maliyetleri de etkileyecek.
Otomobil sektörünün son yıllarda aldığı şekil dinamizmin üretimden çok ithalatta olduğunu gösteriyor. Neden mi? Yakında 12 aylık rakamlarda yayınlanacak ama biz 11 aylık rakamlar üzerinden otomotiv sektörüne bir bakalım. Önceki yıllarda da altını çizdiğimiz bir durumu tekrar göreceğiz.
2013 yılının ilk 11 ayında ülkemizde toplam 1 milyon araç üretilmiş. Bu rakama binek araçları ve otomobil ve ticari araçlar dahil. Toplam 1 milyon civarındaki üretim adedi son 7 yılda 2009 hariç yatay seyrediyor. Ancak sektördeki önemli değişiklik, ithalatta; ithalat değil sabit kalmak çok hızlı büyüyor. Öyle ki, 2007 yılında, adet olarak ithalatın iç satışlara oranı yüzde 56 iken geçen yıl yüzde 69’u aşmış. İthalatın toplam iç üretime payı ise aynı dönemde yüzde 30’dan yüzde 50’ye çıkmış. Sadece geçen sene adet olarak ithalat büyümesi yüzde 23. Ekonominin 2013 yılında reel olarak yüzde 4’ün altında büyüdüğünü hatırlatırsak adetteki bu artışın abesliği daha iyi anlaşılır. Aynı dönemde iç adet olarak üretim yüzde 5.7 ihracat ise yüzde 10.1 yükselebilmiş. Bu rakamları aşağıdaki grafikten izleyebilirsiniz.
Bir de ithalat ihracat rakamlarına dolar bazında bakalım. 2007 yılında sektör 2 milyar dolar ticaret fazlası vermişken geçen sene (ve son üç senede) 2 milyar dolar açığa dönmüş durum. Bunda da, ihracatın 6 milyar dolar civarında yatay kalırken ithalatın devamlı yükselmesinden kaynaklanmış. 2012 yılı ilk 11 ayında hem ithalat hem ihracatın bir miktar gerilemesinin ardından, 2013 yılında ihracat yüzde 15.6 yükselirken (6.3 milyar dolar), ihracat yüzde 26.9 (8.1 milyar dolar) yükselmiş.
Yani, ithalat adet olarak yüzde 22.9 artarken değer olarak yüzde 26.9 yükselmiş. Oysa, Türkiye’nin GSYH’sı dolar bazında, nominal olarak yüzde 5 büyüyecek.
Bu rakamlara bakılırsa özet şu: Türkiye’de son dönemdeki büyüme otomobil sektörüne üretim ve ihracat olarak yansımamış. Aksine ithalat artışı ve dış ticaret açığı olarak yansımış. Dahası, yerli üretilen otomobil maliyetleri içinde yurtdışından ithalat önemli yer tutuyor. Otomotiv sektörünü seviyoruz imalat sektörünün en önemli kalemleri arasında ve bir istihdam kaynağı. Ancak, Türkiye’de otomobil ithalatçıları üreticilerine göre daha çok çalışıyorlar anlaşılan.