Otomatik BES’te neler değişti?
2017 yılbaşı itibariyle yürürlüğe giren Otomatik BES (Bireysel Emeklilik Sistemine Otomatik Katılım) uygulamasında 1 Ocak itibariyle 5-9 kişi arasında çalışanı olan işyeri çalışanları da kapsama girecek. Çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik olarak emeklilik planına dâhil edilmesinde yeni değişiklikler var.
Çalışan katkı payı, çalışanın SGK matrahının (prime esas kazancının) yüzde 3'üne karşılık gelen tutar olacak. Bu şekilde hesaplanan çalışan katkı payı tutarının virgülden sonraki kısmı dikkate alınmayacak. Bu da 2019 yılı için 76 TL ile 575 TL arasında değişecek bir tutar olacak.
Otomatik BES’te yeni sistemde Türk vatandaşı veya mavi kartlı olan ve 45 yaşını doldurmamış olanlardan 4/a ve 4/c kapsamında çalışmaya başlayanlar, işverenin bu düzenlediği bir emeklilik sözleşmesiyle emeklilik planına dâhil edilecek.
27 Aralık 2018 tarihli Resmî Gazete’de çalışanların otomatik olarak emeklilik planına dahil edilmesine ilişkin yönetmelik hükümlerinde değişiklik yapıldı.
Bu düzenlemeler en dikkat çekici olanı ise 18 yaş altı çalışanların da sisteme dahil edilmesi oldu. Değişikliğe göre, gerek 4857 Sayılı Kanun gerekse de 5510 Sayılı Kanun uyarında çalışan sıfatına haiz olmakla birlikte 18 yaşını doldurmamış çalışanlar da işverenleri aracılığıyla emeklilik planına dahil edilecektir.
Diğer önemli bir düzenleme ise daha önce sisteme dahil edilmesi gerekirken yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlerle ilgilidir. Otomatik BES kapsamına alınması gerekirken işverenleri tarafından sisteme dahil edilmeyen çalışanlar, en geç 2 ay içinde ücretlerinden işveren tarafından kesilerek emeklilik şirketine aktarılan katkı payının, emeklilik şirketine nakden intikal ettiği tarih itibariyle emeklilik planına dahil edilmiş sayılacaklar. Bu kapsamda işlem yapan işverenler, çalışanları süresi içerisinde emeklilik planına dahil etmiş sayılacak.
Çalışan sayısı 5 ile 9 arasında (bu sayılar dahil) olan işyerlerinde çalışanlar ile 506 Sayılı Kanun’un geçici 20’nci maddesi sandıkların iştirakçisi olarak çalışanlar 01.01.2019 tarihinden itibaren bireysel emeklilik sistemine dahil edilmiş olacaklardır.
5510 Sayılı Kanun’un 4/a ve 4/c kapsamında yer almamakla birlikte haklarında 4/a ve 4/c hükümleri uygulanan çalışanlar emeklilik planına dahil edilmeyecektir.
Çalışanlarının emeklilik planına dahil etmiş olan bir işveren bünyesinde işe yeni başlayan çalışanlar, ilk ücret ödemesinden işveren tarafından kesilerek emeklilik şirketine aktarılan katkı payının, emeklilik şirketine nakden intikal etmesi ile emeklilik planına dahil edilecek.
Daha önce emeklilik planına dahil edilmiş ancak cayma ve ayrılma hakkını kullanmış çalışanlar, Bakanlığın belirleyeceği esaslar dahilinde 3 yıl içinde bir defalığına otomatik olarak emeklilik planına dahil edilecek. Bir başka ifadeyle cayma ve ayrılma hakkını kullanarak sistemden ayrılmış olanlar, üç yıl içinde sisteme otomatik olarak bir defalığına tekrar dahil edilecekler.
1.1.2019 tarihinden sonra faaliyete başlayan işverenlere bağlı toplam çalışan sayısının beş ve üzerinde olması halinde bu çalışanlar en geç müteakip takvim yılının başından itibaren yapılacak ilk ücret ödemesinden işveren tarafından kesilerek emeklilik şirketine aktarılan katkı payının, emeklilik şirketine nakden intikal etmesi ile emeklilik planına dahil edilecek.