Otodidakt olmak ne demek?
Teknolojik gelişmeler, insan ve doğa ihtiyaçlarının / sorunlarının farklılaşması nedeniyle iş dünyası da hızla değişiyor. Bunlarla baş etme ve olan biteni anlamlandırma çabalarımız sırasında ‘otodidaktizm’ gibi bazı kavramlar öne çıkıyor.
Aslında yazının başlığını, ‘Otodidaktlarla Çalışın!’ olarak belirlemeyi düşünmüştüm. Ancak soru kipi ile biten cümleler daha çok ilgi çekiyor. O yüzden böyle bir giriş yapmaya karar verdim. Günümüzde, iş dünyasının en önemli problemlerinden biri dönüşüme ayak uydurmak. İnsan kaynağının yetkinliklerini geleceğin gerekliliklerine göre yükseltmek.
Bunun için iş hayatında başarılı bir şekilde kalmak, tutunmak isteyenlerin sürekli yeni şeyler öğrenmesi, artık geçerliliğini yitirmiş bilgileri unutarak yerlerine farklı bilgiler eklemesi gerekiyor. O yüzden de bu zorlu çağda öğrenme yöntemleri ve eğitim anlayışları da büyük bir evrim geçiriyor. Otodidakt öğrenme becerisi giderek daha çok önem kazanıyor. Çünkü otodidaktizm, insanın öğrenme sürecindeki en doğal yöntemlerden biri ve yeniçağın belki de en temel öğrenme yolu haline gelmiş durumda.
Otodidaktizm nedir?
Latince, ‘Autos = Kendi’ ve ‘Didaktikos = Öğretim’ kelimelerinden türemiş. Düşünerek, derinleşerek, hazmederek odaklı öğrenme şekli. Herhangi bir okula, eğitim sistemine bağlı olmaksızın kendi başına yapılan düşünmelerle, araştırmalarla, tartışmalarla, denemelerle, çalışmalarla okuyarak, dinleyerek, anlatarak kendi kendine bilgi ve beceriler edinme süreci..
. Otodidaktizm kavramı ilk kez 1160’larda Endülüslü filozof Abu Baker Ibn Tufayl’in felsefi romanı Hayy’de bahsedilmiştir. Marakeş’li vahşi bir çocuğun kendi kendine çeşitli aletler geliştirerek doğayla mücadelesinin anlatıldığı hikâyede, “insanı geliştiren toplum ya da onun sözleşmeleri değil, kendisidir” vurgusu dikkat çekiyor. Odak noktadaki yaklaşım, “insan en yalın haliyle bilgidir” oluyor.
Otodidakt insanların belirgin özellikleri
Otodidakt insanlar, yüksek düzeyde merak ve öğrenme arzusuna sahiptirler. Bağımsız çalışmaya olan yatkınlıkları, onları sürekli olarak yeni bilgilere ve becerilere yönlendirir. Kendi belirledikleri hedeflere ulaşmak için disiplinli ve odaklanmış bir şekilde çalışırlar. Ayrıca, eleştirel düşünme ve problem çözme yetenekleri gelişmiştir; bu da onların karşılaştıkları zorluklar karşısında yaratıcı çözümler üretebilmelerini sağlar. Tarihte bilinen en önemli otodidaktlardan biri tabii ki Mustafa Kemal Atatürk’tür.
Aldığı okul eğitimlerinin çok ötesine taşan yetkinliklerinin ve verimliliğinin temelinde tipik bir otodidakt olması da vardır. Diğer örneklerden bazıları: Leonardo da Vinci, Steve Jobs, Elon Musk, Mimar Tadao Ando, Thomas Edison, Malcolm X, Frida Kahlo, Albert Einstein, Henry Ford, Ray Kurzweil, benim şahsen de tanıştığım Jacque Fresco ve Dr. Sadeg Faris.
Şirketler neden otodidakt insanlarla çalışmayı tercih etmelidir?
Çünkü iş dünyasında ayakta kalmak, tutunmak ve başarılı olmak isteyenler için ‘T-İnsan’ olmak artık çok net bir zorunluluktur. Sürdürülebilir bir işe sahip olmak isteyenler için yarattığım ve anlattığım ‘T-İnsan’ modeli, mutlak bir dönüşüm modeli olarak kabul edilmelidir. Bu modelin ‘3T+HOK=5Y’ formülündeki ‘O’, otodidakt öğrenmeyi ifade eder. Bu, otodidakt olmadan T-İnsan olmanın artık mümkün olmadığı anlamına gelir. Ve bireylerin T-İnsanlaşmaları, yeni teknolojileri ve metodolojileri kendi başlarına öğrenme eğilimleri, şirketlere rekabetçi bir avantaj sağlar.
Otodidakt çalışanlar, aynı zamanda takımlara yeni perspektifler ve yenilikçi fikirler getirirler, bu da organizasyonun genel yaratıcılığını ve problem çözme kapasitesini artırır. Öğrenme yeteneklerinin ve adaptasyon kabiliyetlerinin hızlanması sayesinde de değişen iş dünyası koşullarına daima kolayca uyum sağlarlar. Sonuç olarak; ‘otodidakt olmak’ bana bir şeyler öğretilsin diye beklememek, öğretilmeliydi diye yakınmamak, öğretilenlerle yetinmemek, daha fazla ne öğrenilmesi gerekiyorsa öğrenmek için kendi kendine çaba göstermek sorumluluk almak ve harekete geçmektir. Her işe lazımdır.