Osman Arar’ın Rusya’da kriz değerlendirmesi ve beklentisi

2009 yılında ödemeler dengesi sıkıntısı nedeniyle Ruble-TL üzerinden dış ticaretin hayata geçtiği Rusya dış ticaretimizde ihracatının yıllık yüzde 2-8’i, ithalatımızın binde 2-14’ü bu şekilde gerçekleşmiş. Rusya’ya bu yıl 5 mağaza açan ORKA Genel Koordinatörü Osman Arar, “Krizin fırsat içerdiğini” belirterek, pazardan çıkmayıp “temkinli duruşlarını sürdüreceklerini” söylüyor.   

Rusya krizi ile dünkü yazımdan sonra, bir yandan ruble-TL ticaretine izin veren 2009 kararını ve ticaretin ne kadarının ruble ile yapıldığına baktım. Bir de Rusya’da bu yıl kendi 5 mağazasından 4’ünü açan ve 20 gün içinde 5.’sini açacak olan ORKA Genel Koordinatörü, eli taşın altındaki bir hazır giyimci Osman Arar’la sohbet ederek değerlendirmelerini aldım,

Önce ruble-tl ile 2009 yılında başlatılan dış ticaret kararına bakalım:

Dönemin bakanı, Kürşat Tüzmen, dün telefonda kararı niye aldıklarını açıklarken, “ O zaman ödemeler dengesinde sıkıntı vardı. Rusya ile mal ve hizmet ticaretini kolaylaştırmak için böyle bir karar aldık. Hem mal ticaretinde hem de müteahhit alacaklarında gelişme sağladık. Kontrollü hareket etmeye çalıştık.” değerlendirmesini yaptı.

2013 yılındaki  32 milyar 700 dolarlık dış ticaretimiz içinde ihracatımızın  yüzde 6.5’u ruble, yüzde 1.5’u TL ile gerçekleşirken, ithalatımızın içinde ruble ile gerçekleşme binde 6 seviyesinde kalmış.

Zaten kararın hemen arkasından 2009 yılında kaleme aldığı yazıda Ege Cansen “Türk ihracatçılar buna çok fazla sevinmesinler” diyerek Ruble-TL’ yi sabit tutacak düzenleme, Ruble-TL’ye konu olacak ticari mallar listesi hazırlanması, Merkez bankalarının Clearing anlaşması yapması gibi önerilerde bulunarak, uyarılarını dile getirmiş.

Şimdi de eli taşın altındaki ORKA Genel koordinatörü Osman Arar ile konuşmamızı aktarayım:

•Arar, Rusya’daki bir yatırımcı olarak son gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsun?

•Petrol fiyatlarındaki gerileme ile ruble büyük değer kaybetti. Biz bu yıl kendi adımıza 5 mağaza açma kararı aldığımızda 1 dolar 32-33 rubleydi. Bir dolar 35 ruble hesabıyla ön anlaşmalar  yaptık. 4 mağaza açtık, 5.’sini 20 gün sonra açacağız.

•Kiralar rubleyle mi dolarla mıydı? Ne kadar ciro hesabınız vardı?

•Dolarlaydı. Yıllık 3.5 milyon ruble ciro ile 100 bin dolar hedefleyen  hesabımız vardı. 3.5 milyon ruble cironun karşılığı şimdi 45 bin dolara indi. Buna ek olarak  kriz nedeniyle Rusya’da halkın psikolojisi etkilendi. Satışlar da yüzde 25 geriledi.

•Sorunun ne kadar sürede çözüleceğini düşünüyorsun?

•Kısa vadede çözülebileceğini düşünmüyorum. Normalleşme için en az bir yıla ihtiyaç var.

•Peki pazardan çıkacak mısınız?

•Hayır. Her kriz fırsattır. Şangay beşlisinin lideri Rusya bunu aşacaktır. Alışveriş mağazalarında kiralar dolar bazında dünyanın üstündeydi. Bu alanda bir düzelme olacaktır. Kiralar revize edilecektir. Zayıf oyuncular sistem dışına çıkacağı için Pazar payımız artabilecektir. O yüzden biz temkinli olarak pazarda kalarak, yerimizi sağlamlaştırarak, iyileşmeyi bekleyeceğiz. Biz, Türkiye’de son 20 yılda krizler yaşadık, bunları temkinli duruşla aştık. Rusya için de düşüncemiz bu yönde. Tabii zaman içinde kar etmeyen mağazalarımızı kapatarak yola devam ederiz.

Osman Arar’ın önerisi “krizin fırsat içerdiğini bilerek” Rusya pazarından çıkmak yerine, “temkinli olarak” piyasada kalmak. Tabii o piyasada mal ve hizmet satışı yapan her firmanın kendine göre farklı hesapları vardır. Kimileri hemen çıkarak “En az zararla çıkma” kararı alırlarken, belli bir direnç gösterenler, kriz sonrasında bunun “meyvesini” yiyeceklerdir...