Örtülü faiz artırımıyla Liralaştırma çabalarına devam…

Bu Pazar sabahına da yine TCMB tarafından açıklanan yeni tebliğ ve düzenlemelerle uyandık. Seçim sonrasında görevi devralan yeni ekonomi yönetiminin göreve gelmesinin ardından politikalarda başlayan “normalleşme ve sadeleşme” olarak adlandırılan süreç alınan karar ve açıklanan tebliğlerle devam ediyor.

2021 yılı Aralık ayında, o zamanki konjonktür için elzem olan ve TL’nin serbest düşüşüne birr önlem olarak devreye alınan Kuru Korumalı Mevduat (KKM) enstrümanı sonrasında bir para politikası aracı haline dönüştü. Ekonomi yönetiminin, bedava bir opsiyon olarak yatırımcılara sunduğu bu enstrüman zaman içerisinde 125 milyar dolar gibi devasa bir büyüklüğü ulaşırken, hem Hazine hem de TCMB üzerine ekstra bir yük bindirdi.

Sürecin başında, bir kurtarıcı olarak devreye alınan bu enstrüman, ilerleyen zaman içerisinde ise kaygı verecek boyutlara ulaşarak, Liralaşma hedefiyle çıkılan yolda tam aksi bir algı yaratacak yönde gelişmeye devam etti. Başlangıçta bankalara, özellikle Döviz Tevdiat Hesaplarından (DTH) KKM’ ye dönüş için belli hedefler getirilirken, bu hedefleri gerçekleştiremeyen bankalara belirli oranda menkul kıymet tesis etme (düşük faizli devlet tahvili alma) zorunluluğu getirildi.

Sürecin ilerleyen dönelerinde getirilen ek önlemlerle bankalar üzerindeki baskı sürekli artarken seçim öncesi son dönemde, durum, reel sektör ile bankalar arasındaki kredi mekanizmasını durma noktasına kadar getirmişti. Seçim sonrası, “normalleşme” adı altında atılan adımların bir yenisi olarak bu konuda da geçtiğimiz hafta sonu birkaç tebliğ ile birlikte yeni uygulamalar devreye alındı.

KKM kararlarının özeti

 Devletin TL'deki değer kaybını durdurmak için ortaya çıkardığı Kur Korumalı Mevduat düzenini sonlandırma yolunda atılan bu adımla birlikte görev yine bankalara yüklenirken, son bir buçuk yıldır yatırımcılarını dövizden KKM’ye dönmeye zorlayan bankalara, bu kez de yatırımcılarınızı KKM’den TL mevduata geçişe ikna edin denildi… Alınan kararları özetleyecek olursak;

-Döviz dönüşümlü mevduat kapsamında kur koruması kullananlardan vadesi dolanların minimum %5'i,

-TL KKM hesaplarında vadesi dolanların minimum %50'si TL mevduat/katılma hesaplarına geçirilecek. Bu şartlar sağlanamazsa, eksik kalan tutar kadar menkul kıymet tesis edilecek, yani bankalar bu kez de KKM hesaplarını kapatamadıkları için, düşük faizli tahvil almak zorunda kalacak. Diğer taraftan bankaların tutturması gereken %57'lik TL mevduat oran şartı ile TL ticari kredi faizlerinin belirlenmesinde kullanılan tavan uygulaması kaldırıldı.

-Bir de döviz mevduatlarda uygulanan zorunlu karşılıklar, TCMB brüt rezervlerine katkı sağlamak amacıyla, artırıldı. Vadesi gelen KKM hesaplarını, Türk Lirası mevduat hesabına dönmeleri yönünde bankalara hedef getirilmesi ve bu hedefi tutturamayan bankaların ek menkul kıymet tutmak zorunda kalacak önümüzdeki günlerde TL mevduat faizinin belirgin oranda artmasına sebep olacaktır.

İlk anda, bankalar TL mevduat faizini artırmak yerine KKM faizlerini düşürme yoluna gitmiş gibi görünseler de, yüklü miktarlarda dönüşler başlayınca TL mevduat faizlerinde yükseliş kaçınılmaz olacak. Diğer taraftan kredilerde çift kademeli faiz tavanı kaldırılırken TCMB'nin açıklayacağı katsayı oranıyla kredi faizleri belirlenecek.

Bu durumda TL kredi faizlerinin de yükselmesi bekleniyor. Böylece TCMB, Perşembe günü gerçekleştirilecek Para Politikası Kurulu toplantısı öncesinde attığı bu adımlarla hem mevduat hem de kredi faizlerinin, örtülü biçimde yükselmesine kapıyı açmış oldu. Bu anlamda bu haftaki toplantıdan çıkacak olası faiz kararının bir parça gölgede kaldığını söylemek mümkün. Ancak faiz kararından ziyade, açıklanacak olan faiz karar metninde, önümüzdeki dönem izlenecek yol haritasına ilişkin ipuçlarını yakından takip ediyor olacağız.