Ortalama TL mevduat faizi yüzde 13’e, ticari kredi faizi yüzde 18’e dayandı

2016 yılının sonunda TL mevduatın ortalama faizi yüzde 9.64 düzeyindeydi. Ortalama faiz, geçen yılın ocak ayı sonunda yüzde 9.57’ye kadar da geriledi. Sonrasında kademe kademe artış başladı ve 2017’nin sonuna geldiğimizde bir de baktık ki faiz yüzde 13’e dayanmış.

Merkez Bankası verilerine göre Türk Lirası cinsi mevduatın ortalama faizi geçen yılın aralık ayı sonu itibarıyla yüzde 12.75 oldu. Bu oran, ay sonları itibarıyla 2017’nin en yüksek düzeyine işaret ediyor.

2017 yılının tümünde dolar cinsi mevduatın ortalama faizi 0.61 puanlık artışla yüzde 3.11’e, euro cinsi mevduatın ortalama faizi ise yüzde 0.08 puanlık artışla yüzde 1.27’ye yükseldi.

Kredi faizleri de arttı

Faizlerde düşüş sağlamak adına gösterilen onca çabaya, dile getirilen onca telkine rağmen, mevduat faizlerinin yanı sıra kredi faizlerinde de artış var.

2017’nin tümünde TL cinsi ticari kredi faizleri 3.12 puanlık artışla yüzde 17.65’e çıktı. TL ve dolar cinsi mevduatta olduğu gibi ticari kredi faizinde de aralık sonundaki oran, yılın tümünde kaydedilen en yüksek oran olarak kayıtlara geçti.

Aynı durum konut kredisi faizleri için de geçerli. Konut kredisi faizleri geçen yıl 2.35 puan artarak yüzde 13.78’e tırmandı. Yüzde 13.78, yılın ay sonları itibarıyla en yüksek oranı.

Taşıt kredisi faizleri ise yıl ortasında zirve yaptı, sonra yeniden geriledi ama yine de 2016 sonundaki düzeyin üstünde gerçekleşti. Taşıt kredisi faizindeki artış 0.69 puan oldu.

Mevduat-kredi faizi dengesi

TL cinsi ortalama mevduat faizi ile yine TL cinsi ticari kredi faizi arasında belli aylarda daha daralmış olmakla birlikte genellikle 5 puan dolayında bir fark oluşuyor.

Ama bu görünen durum. Bir kere TL mevduat sahibinin eline görünen düzeyde faiz geçmiyor, çünkü stopaj var.

İkincisi bankalar topladıkları mevduatın tümünü krediye dönüştürme şansına sahip değiller. Bankalar örneğin yüzde 12.75 faizle topladıkları mevduatın bir kısmını zorunlu karşılık olarak ayırmak durumunda kaldıkları için daha az tutarda bir kredi açabiliyorlar. Yüzde 12.75 faizle 100 lira toplanmışsa ve bu 100 liranın örneğin 10 lirası zorunlu karşılığa gidiyorsa krediye dönüştürülecek tutar 90 liraya iniyor ve bu 90 liraya öyle bir faiz uygulamak gerekiyor ki 100 liraya verilen 12.75 lira faiz çıkarılabilsin ve banka üstüne de kar edebilsin.

Yani salt kredi ve mevduat faizi arasındaki farkı alarak değerlendirme yapmak bizi doğru sonuca götürmüyor. Bu iki oranın farkına bakarak “Bankalar çok kar ediyor” demek pek doğru olmuyor.

Yılın ilk haftasında 241 milyon dolarlık alım

Yurt dışında yerleşikler yılın ilk haftasında toplam 241 milyon dolarlık alım yaptılar. Merkez Bankası verilerine göre, yurt dışında yerleşiklerin ilk haftada gerçekleştirdikleri alımın 205.7 milyon doları hisse senedi, 35.5 milyon doları da devlet iç borçlanma senedinden oluştu. Yurt dışı yerleşikler ya da kısaca yabancıların portföylerinde 5 Ocak itibariyle 53.4 milyar dolarlık hisse senedi ve 31.7 milyar dolarlık devlet iç borçlanma senedi bulunuyor. Yabancı yatırımcılar geçen yılın tümünde 3 milyar 394 milyon dolarlık hisse senedi ve 7 milyar 876 milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi alımı gerçekleştirmişlerdi. Böylece yabancı yatırımcıların geçen yılki alımlarının toplamı 11 milyar 270 milyon dolara ulaşmıştı.