Ortak limited şirketten nasıl çıkabilir veya çıkarılabilir?
Soner ALTAŞ - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi
Uygulamada en fazla merak edilen konuların başında, limited şirket ortaklığından çıkma ve çıkarılma gelmektedir. Ülkemizde 2016 yılı Ağustos itibariyle faal olan limited şirket sayısı 770 binin üzerindedir. Genelde aile üyesi yahut tanıdık olan ortakların zaman zaman birbirleri ile geçinememeleri, şirket işlerinde ihtilafa düşmeleri olasıdır. Bu tür anlaşmazlıkların daha ileri safhalara gitmesi, çoğu zaman aile ilişkilerini de etkilemekte; şirketin bu anlaşmazlıklar yüzünden sonlandırılması ise ülke ekonomisinde olumsuz etkiler meydana getirmektedir. Oysa, Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile tek kişilik limited şirkete izin verildiğinden, ortakları arasında anlaşmazlıklar bulunan limited şirketlerde, ilişkiler daha fazla zedelenmeden ve şirketin varlığı tehlikeye düşürülmeden, ortaklıktan çıkma ve çıkarma müesseselerine başvurulması mümkündür. Kaldı ki, TTK da limited şirketlerde ortaklıktan çıkmayı ve çıkarılmayı şirketin varlığını sürdürebilmesi ilkesi bağlamında düzenlemiştir.
Bu çerçevede, limited şirket sözleşmesine hüküm koymak suretiyle, ortaklara şirketten çıkma hakkı tanınabilir. Eğer bu hak şartsız olarak tanınmışsa, ortak herhangi bir sebep belirtmeksizin ve kendisinden herhangi bir koşulu yerine getirmesi istenmeksizin şirketten çıkma hakkını kullanır. Sözleşme bu hakkı bazı şartla bağlamış ise, bu durumda da, ortak şirket sözleşmesinde yazılı koşulların gerçekleşmesi üzerine ortaklıktan çıkma hakkını kullanır. Şirket sözleşmesinde bu konuda bir hükmün yer almadığı limited şirketlerde de ortaklar şirketten çıkma haklarını kullanabilirler. Zira, şirket sözleşmesinde ortaklıktan çıkma hususunun düzenlenmemiş olması, ortağın hiçbir surette şirketten çıkmayacağı manasına gelmez. Ancak, bu durumda ortağın mahkemeye başvurması ve çıkmanın haklı bir sebebe dayanması gerekir.
Gelelim ortaklıktan çıkarmaya: TTK’ya göre ortağın şirketten çıkarılabileceği sebepler şirket sözleşmesinde belirtilebilir. Anılan sebeplerin gerçekleşmesi üzerine, ortak şirketten çıkarılır. Ayrıca, şirket sözleşmesinde hüküm bulunmasa yahut sözleşmede yer alan sebepler arasında yer almasa dahi, haklı bir sebebin ortaya çıkması durumunda, şirket ortaklıktan çıkarma davası açabilir. Gerek ortağın şirket sözleşmesinde öngörülen sebepten dolayı şirketten çıkarılması gerekse ortağın haklı sebepler dolayısıyla şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması konularında genel kurulca karar alınabilmesi için, genel kurul toplantısında oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunması ve kararın toplantıda temsil edilen oyların en az üçte ikisi ile alınması gerekir. Bu itibarla, ortaklıktan çıkarma hususunda Kanunun aradığı toplantı ve karar yetersayılarına dikkat edilmesi gerekir.