Ortadoğu belirsizliğine rağmen petrol fiyatları neden yükselmiyor?
Krystal HUR CNN.com analisti
Rusya, 2022'de Ukrayna'yı işgal ettiğinde petrol fiyatı varil başına 100 doların üzerine çıktı. Ancak Ortadoğu'da gerilimin tırmanması ve Kızıldeniz taşımacılığına saldırı tehdidine rağmen petrol piyasalarında bu sefer bu tür hamleler henüz görülmedi.
Geçen ay yükselişe geçen petrol fiyatları, dalgalı bir seyir izliyor. Ama yine de 2022'nin en yüksek seviyelerinin epey gerisinde kalıyor. WTI ham vadeli işlemleri varil başına 77.59 dolara, Brent ham vadeli işlemleri ise varil başına 82.86 dolara yerleşti. Petrol fiyatlarının tavanını koruyan faktörlerden biri talebin azalması.
Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) yayınladığı yeni bir aylık rapor, küresel talepteki büyümenin 2023'teki günlük 2.3 milyon varilden 2024'te günde 1.2 milyon varile yavaşlayacağını tahmin ediyor. Kuruluş, şubat ayı raporunda "Küresel petrol talebindeki büyüme ivme kaybediyor. Küresel petrol talebindeki salgın sonrası geniş büyüme aşaması büyük ölçüde yolunda gitti” diyor. Bazı ekonomiler için bu büyüme dönemi “cansız”dı.
Çin ekonomisinin, COVID salgını sırasında kapanmanın ardından 2023'te büyük bir toparlanma yaşaması bekleniyordu. Bunun yerine emlak krizi, zayıf harcamalar ve yüksek genç işsizliği büyümenin durmasına neden oldu ve bazı ekonomistler ülkenin onlarca yıl sürecek bir durgunlukla karşı karşıya kalabileceğine inanıyor. Diğer ülkeler ekonomik krizle karşı karşıya.
Birleşik Krallık, ülkenin gayri safi yurt içi hasılasının önceki çeyrekteki yüzde 0.1'lik düşüşün ardından, 2023'ün son çeyreğinde yüzde 0.3 oranında düşmesinin ardından resesyona girdi. Resesyon genellikle GSYİH'nın iki çeyrekte arka arkaya daralması olarak tanımlanır ancak yüksek işsizlik gibi diğer faktörlerle de karakterize edilebilir. Japonya ayrıca, zayıf yurt içi tüketimin GSYİH'nın art arda ikinci çeyrekte düşmesine neden olmasının ardından beklenmedik bir şekilde resesyona girdi.
Bu, Japonya'nın dünyanın üçüncü büyük ekonomisi olma konumunu kaybetmesi ve Almanya'nın gerisinde kalması için yeterliydi. ABD ekonomisi, Federal Rezerv'ın cezalandırıcı faiz artırım hızıyla güçlü kalmayı sürdürürken, bazı yatırımcılar ve ekonomistler, Amerikalıların yüksek faiz oranları nedeniyle sıkışması ve pandemik tasarruflarının azalması nedeniyle bu yılın sonlarında resesyona girebileceği konusunda uyarıyorlar.
Küresel petrol talebindeki büyüme yavaşlarken, arzın nispeten güçlü kalması petrol fiyatları üzerinde potansiyel olarak daha fazla aşağı yönlü baskı oluşturuyor. ABD'nin 2023'ün dördüncü çeyreğinde, tarihteki herhangi bir ülkeden daha fazla, günde 13.3 milyon varil ham ve kondensat üretmesi bekleniyordu.
Ayrıca bazı önemli OPEC+ ülkeleri Ocak ayında hedefledikleri üretimden daha fazla petrol ürettiler. IEA raporuna göre, Irak 230 bin varil daha, Birleşik Arap Emirlikleri ise 300 bin varil daha üretti. Raporda, "Bu yıl ABD, Brezilya, Guyana ve Kanada'nın öncülüğünde artan küresel petrol arzı, dünya petrol talebinde beklenen artışı fazlasıyla gölgede bırakacaktır" denildi.