Olumlu ve olumsuz gelişmeler
Türk Lirası (TL) cinsi varlıklarda bu hafta bir iyimserlik rüzgarı esiyor. Bunun nedenlerini irdeleyelim. Olumsuz gelişmelere de değinelim. Öncelikle TCMB’nin faiz artırımı doğru bir karardı. Faiz artırımı öncesindeki dolar/TL seviyesi ile bugünkü kur seviyesi arasında büyük bir fark olmayabilir. Ancak Merkez’in varlığını hissettirmesi önemliydi. Yeni Ekonomi Programı (YEP) biraz geç de olsa açıklandı. Makro göstergelerdeki hedefler genelde gerçekçi görünüyor. Ancak önümüzdeki yıllar için öngörülen yüksek bütçe açığının, diğer ekonomik verilerle nasıl uyum sağlayacağı soru işaretidir. 2019 yılı ortalama dolar/TL tahmini de biraz sıkıntılıdır. Piyasalar, Amerika ile yaşanan rahip Brunson krizinin 12 Ekim’de sona ereceğini düşünüyor. İdlib konusunda Rusya ile kısa vadeli bir konsensüsün sağlanması da iyi bir gelişmedir. Dış politikada uzun vadeli bakış açısı daha önemlidir. Fakat dolar kurundaki hızlı artış, Türkiye algısının bu kadar bozulması, acil müdahaleler gerektiriyordu. Merkez’den doğru adımlara; gerçekçi hedeflere sahip bir ekonomi programına; ABD, AB ve Rusya ile iyi diplomasiye çok ihtiyaç vardı. Bu açılardan değerlendirildiğinde, işler fena gitmiyor.
Dış gelişmeler pek parlak gözükmüyor. Petrol ithalatçısı bir ülke olduğumuz için, brent petrolün fiyatı bizim için kritiktir. Brent fiyatı, OPEC toplantısı öncesinde geçen hafta 79 dolar civarındaydı. Suudi Arabistan fiyatın 70-80 dolar bandında kalmasını istiyordu. Bu nedenle 80 dolar seviyesi önemliydi. Piyasalar, OPEC’ten üretim artışı kararı bekliyordu. Bu gelmeyince, brent petrolün fiyatı dün 82 doları aştı. Önümüzün kış olduğu da düşünülürse, enerji fiyatlarındaki hızlı artışın bize ek bir maliyeti olacağı söylenebilir.
ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı boyut kazanıyor. Bu savaşın kaybedeni şu aşamada Çin gibi duruyor. Piyasaların verdiği mesaj budur. Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişen ülkeler grubunu ilgilendiren taraf, Çin’in yuanı bir silah olarak kullanmasıdır. Ticaret savaşının olası negatif etkilerinden korunmak için, Çin Merkez Bankası yuanın değerini kademe kademe düşürüyor. Çin Yuanı dün dört yılın en düşük seviyesindeydi. Çin hisselerine bakış açısı, yuanın durumu, gelişen ülke piyasaları üzerinde potansiyel bir baskı unsurudur.
Amerikan faizlerindeki hareket de lehimize olmuyor. ABD 10 yıllık tahvil faizi bu hafta yedi yılın zirvesine çıktı. Fed, politika faizini bugün bir kez daha artıracak. Bunun çoktan fiyatlandığı söylenebilir. Ancak spekülatörler dolara henüz hak ettiği primi vermiyor. Örneğin dolar alım pozisyonlarının toplamı 23 milyar dolar civarındadır. Dolara ilginin fazla olduğu dönemlerde bu pozisyonların toplamı 50 milyar dolara dayanmıştı. En önemli parite olan euro/dolar'da, spekülatör grubunun dolarda net satış pozisyonunda olması da ilginçtir. Özetle; piyasaların dolara bakış açısı değişirse, doların yükselecek çok yeri olabilir.