Olumlu gelişmeler üretime, büyümeye, halka nasıl yansıyacak?
Tevfik GÜNGÖR
OLAYLARIN İÇİNDEN
[email protected]
2013 yılının ilk günlerinde makro göstergeler çok olumlu. Makro göstergelerdeki iyilik acaba mikro göstergelere ne zaman ve nasıl yansıyacak?
Makro göstergeler, ekonominin bütünündeki değişimi ortaya koyar. Mikro göstergeler ise ekonominin bütününe ait değişimin aşağı kademelere, insana kadar derece derece nasıl yansıdığını gösterir.
Mikro beklentiler kabaca nelerdir? Üretimin artması, piyasanın canlanması, daha çok insanın çalışması, insanların gelir düzeylerinin yükselmesi, refah konusunda iyilikler olmasıdır.
Makro göstergelerdeki iyilikler nelerdir?
- Ekonominin temel sorunu cari açık -döviz açığı idi. Döviz açığı küçülüyor.
- İthalat artışı durakladı hatta gerilemeye başladı. İhracatta artış devam ediyor.
- Ülkenin dış borcu milli gelirinin yüzde 40'ın altında. Artmıyor.
- Kamu içeriden TL ile borçlanıyor. Kamunun döviz borcu büyümüyor.
- Bütçe açığı milli gelirin yüzde 1'i ile yüzde 2'si arasında. Artmıyor.
- Parasal ve mali disiplinden ödün verilmiyor.
- Enflasyon yüzde 5'e yaklaşır oldu.
- Dolar fiyatı 1.80 TL.nın altına indi.
- Merkez Bankası'nın döviz rezervi büyüyor.
- Borsada fiyatlar tepeye fırladı. Endeks rekor kırıyor.
- Yabancı fon girişinde rekor var. Yabancı döviz getirerek borsadan hisse senedi satın alıyor. Hazine bonosu satın alıyor.
- Faiz oranları geriledi. Merkez Bankası'nın piyasa faizi yüzde 6'ın altında dolanıyor.
Bunlar makro ekonomideki iyiliklerin göstergeleridir.
Makro ekonomideki olumlu gelişmenin mikro ekonomiye yansıması beklenir. Hedef vitrini düzeltmek değil, dükkanın daha iyi işlemesini sağlamaktır.
Makro göstergeler çok iyi, ama mikro göstergelere bakıldığında, şunları görüyoruz:
- İç talep baskı altında olduğu için daraldı.
- İç talebin daralmasına bağlı olarak yatırım, üretim, istihdam baskı altında.
- Üretim ve yatırımdaki duraklamaya bağlı olarak büyüme yavaşladı.
- Büyüme yavaşladığı için halkın satın alma gücündeki artış sınırlandı. Gelir dağılımının bozukluğu nedeniyle büyümedeki yavaşlamadan en çok alt gelir grupları rahatsız oluyor.
- Parasal ve mali disiplin nedeniyle maaşlı, ücretli çalışanlarlar ile emeklilerin gelirlerinde artış gerçekleşemiyor.
- Piyasalarda, özellikle Anadolu piyasasında durgunluk var.
- Piyasalardaki durgunluktan KOBİ'ler olumsuz etkileniyor.
Tekrar başa döner isek, "ekonomi politikalarının hedefi insandır." İnsanı mutlu etmeyen ekonomi politikasının başarısından söz edilemez.
Ülkeler belli krizleri aşmak için kısa dönemde kemer sıkar. Bizim için cari açık sorununu çözmek önemli idi, ama cari açık sorununu çözmek için devamlı bir kemer sıkma politikası uygulanamaz.
Daha başka anlatımla kemer sıkarak cari işlem sorununa kalıcı -radikal çözüm getirilemez. Cari açık sorununun nedeni ülkenin ucuz döviz politikaları ile ithalata bağımlı üretim ve tüketim yapısına kavuşmasıdır.
O halde kalıcı çözüm için ithalata bağımlı üretim ve tüketim yapısını değiştirmemiz gerekiyor.
Ve de unutmamak gerekiyor ki uzun süre yatırım, üretim, istihdam, gelir kısılarak ekonomiler dengeye gelemez. Tam tersine ekonomide kurulu dengeler giderek bozulur.
Yazara Ait Diğer Yazılar
Tüm Yazılar