Olağan dışını olağan görmek
KDV-ÖTV indirimlerine ve yüzde 10 fiyat indirme kampanyalarına karşın 2018 enflasyonu 20.3 olarak gerçekleşince, ekonomi yönetimi sözcüleri yıl başı bütçe beklentilerini kenara itip, yıl sonuna doğru açıklanan YEP rakamlarını esas alarak hedef tutturduklarını söylemişlerdi. Son günlerde sık sık ‘olağan üstü veriler ekonomi yönetimince nasıl olağan görülüyor’ sorusuyla karşılaştığım için, son dönemde olağan kabul edilen bazı olağanüstü konuları ele aldım.
Bugünlerde sık karşılaştığım bir soru var: “Olağan dışı veriler ekonomi yönetimi sözcülerince nasıl olağan görülüyor?” Olağan görülenin ne olduğunu sorduğumda yüzde 20.3’lük enflasyon açıklamasının ardından, ekonomi yönetiminden “Hedef tuttu açıklaması” geldiğini söylüyorlar.
Yeni Ekonomik Programın (YEP) 2018 hedeflerine göre olan bu söylemin olağandışı 20.8’lik hedefinin altında kalarak 20.3’lük gerçekleşmesini olağan görmenin doğru olup olmadığını soranlara, YEP 2018 beklentileri açısından beklenenin altında olduğunu, ama bütçede yer alan 2018 için yüzde 7’lik beklentinin çok üstünde olduğunu, bu açıdan olağan olmadığını söylüyorum.
2018 beklentileri açısından YEP sonuçlarıyla bütçede yer alan sonuçlar arasında önemli farklar olduğunu belirtiyorum.
YEP’in 2018 yılı için beklentileri şöyle: Büyüme yüzde 3.8. Mart ayında açıklanacağı için belli değil. Enflasyon yüzde 20.8 iken 20.3 olarak gerçekleşti. Bunda KDV-ÖTV indirimlerinin ve yüzde 10’luk fiyat indirim kampanyasının etkisi oldu. İşsizlik oranı yüzde 11.3 iken, eylülde açıklanan üç aylık veri 11.4’tü, yıl sonunda artacağı ya da hedefin tutacağı yorumları söz konusuydu. Cari açık YEP’te beklenenin altında 36 milyar dolar oldu. YEP’te ihracat beklentisi 170 milyar dolar iken, yaklaşan bir rakamla 169.1 milyar dolar doldu. İthalatta da benzer bir durum söz konusu, beklenti 236 milyar dolarken gerçekleşme 231 milyar dolar oldu.
Peki ya bütçedeki 2018 beklentileri neydi: Büyüme 5.5, bugünlerdeki beklenti bunun çok altında. Enflasyon yüzde 7 o da gerçekleşmenin uzağında, cari açık 40 milyar dolar, gerçekleşme ondan daha iyi. İhracat 169 milyar dolar ve ithalat 237 milyar dolar, gerçekleşmelere yakın. Bütçede işsizlik oranı yüzde 10.5 iken, gerçekleşme yüzde 11’in üzerinde gerçekleşti.
Son dönemde farklı alanlarda da olağanüstü bazı gelişmelerin olağan görüldüğüne tanık oldum.
0-Anayasa’da yer almasına karşın Binali Yıldırım’ın, Meclis başkanlığından istifa etmeden Belediye Başkanı adayı olması bunlardan biri.
0-Merkez Bankası’nın olağanüstü genel kurula giderek, 2018 yılı dönem karından Hazine’ye avans dağıtımı yapacak olması.
0-Süper lig kulüplerinin borçlarının yapılandırılması konusunda Türkiye Futbol Federasyonu ile bankalar arasında borç yapılandırması için çalışma yapılması ve bunun Türk futbolunun kurtuluş reçetesi olacağı açıklaması yapılması.
Son dönemde olağandışı bazı kararların olağan görülmesi sıklaştığı için bu konuya değinmek istedim. Bana göre bu olağandışı uygulamaların olağan hale getirilmesi için, kurallara uyulması, kuraldışına çıkılmaması gerekiyor. Kararların olağan olması böyle sağlanabilir düşüncesindeyim.