Ödeme güvenli işlem hızlı (2)
Ödeme şekilleri açısından bakıldığında, malı sorunsuz yollamanın en kolay yolu “Mal Mukabili" ödeme şeklinin seçilmesi. Alıcının istediği malları üret, yükle, gönder ve varış ülkesinde alıcının malları gümrükten sorunsuz çekebilmesi için gereken belgeleri de alıcıya yolla.
Peki, ihracatçının parası ne olacak?
Ödemenin güvencesi nedir?
Çok açıktır ki ihracatçıya sağlanan tahsilat sigortası, teminat mektubu v.b. ödeme güvenceleri yoksa risk yüksek, alıcı iyi niyetli değilse “Yandı gülüm keten helva.” İşte bu noktada (BPO/Bank Payment Obligation) Banka Ödeme Yükümlülüğü devreye giriyor.
T. İş Bankası'nın bir belgesinde yer aldığı üzere BPO, “Geri Dönülemez/Gayri kabili rücu" olup, verilerin elektronik eşleştirmesine dayanan şartlı bir yükümlülüktür.
Geçmiş çok eski olmayan bu ödeme şeklinde tüm bankalar arası işlemler, SWIFT sistemi üzerinden elektronik ortamda ve gecikmesiz bir şekilde yürüyor.
Alıcı/ithalatçı ile satıcı/ihracatçı, satış koşulları üzerinde anlaşmaya varıyorlar. İthalatçı, üzerinde mutabakat sağlanan koşulları “Ödeme Yükümlülüğü" verecek olan bankaya bildiriyor. Bu banka, ihracatçının bankasına bu bilgileri yolluyor. Bu bilgiler ihracatçıya iletiliyor ve onun onayı alındıktan sonra, ödeme yükümlülüğü veren bankaya, satış koşullarının eşleştiği teyidi veriliyor. Böylece, her iki banka arasında “Established Base Line/Oluşturulmuş veri tabanı" oluşuyor. Bu durumda hem alıcı ve hem de satıcı kendi bankalarından “Eşleşme Raporu/Matching Report" alıyorlar.
İhracatçı malları hazırlıyor ve kendi bankasına, “Eşleşme Raporu’na" uyan yüklemeyi bildiriyor. İhracatçının bankası, bu bilgileri SWIFT sistemi üzerinden “Ödeme Yükümlülüğü" veren bankaya yolluyor.
O banka da alıcıdan bu koşulların uyumluluğu teyidini alıyor. Uymayan koşullar var ise kabul edip etmediği soruluyor. Koşulların “ Oluşturulmuş veri tabanı" ile uyum sağlaması durumunda bankası ihracatçıyı, bu konuda bilgilendiriyor.
Satıcı da “Mal Mukabili" ödeme şeklinde uygulandığı üzere ödeme belgelerini, yasal koşullar hariç olmak üzere, herhangi bir koşul gözetilmeksizin hazırlıyor ve doğrudan alıcıya yolluyor. Satıcı da kendisine doğrudan yollanan belgeler ile malları gümrükten çekip teslim alıyor.
“Ödeme Yükümlülüğü" veren banka (ithalatçının bankası), oluşturulmuş veri tabanındaki ödeme vadesine göre, alıcının hesabını borçlandırıyor ve satıcının bankasına parayı gönderiyor. Satıcının/ihracatçının bankası da ihracatçıya ödemesini yapıyor.
BPO ödeme şeklinde, akreditifli işlemlerdeki gibi ödemede bir banka güvencesi bulunmaktadır. İşlemler kâğıt üzerinden yapılmadığı için hem bankalara ve hem de ihracatçılara zaman ve personel tasarrufu sağlamaktadır. Öte yandan, normal akreditif işlemlerinde olduğu gibi, yorucu ve zor olarak görülen, akreditif koşullarına uyan belge hazırlama zorunluluğu bulunmamaktadır. Hem alıcıya/ithalatçıya ve hem de satıcıya/ihracatçıya, “Mal Mukabili" ödeme şeklini kullanıyormuş gibi işlem kolaylığı sağlamaktadır.