Ödeme emrine dava açılması ve ihtiyati haciz işleminde önemli değişiklik

13 Ağustos 2024 Tarihli ve 32631 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tahsilat Genel Tebliği’nde (Seri: A Sıra No: 16) önemli bazı değişiklikler yapıldı. Bu Tebliğle; ödeme emrine dava açılması, ihtiyati haciz işlemleri ve gecikme zammının artırılmasına ilişkin ye­ni önemli düzenlemeler yapıldı.

Ödeme emri nedir?

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usu­lü Hakkında Kanuna göre vadesinde ödenme­yen kamu alacakları için düzenlenir. Kamu ala­cağını vadesinde ödemeyenler adına vergi dai­resince düzenlenen ödeme emri; borçlulara, 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya bu borç­larla ilgili 15 gün içinde mal bildiriminde bu­lunmaları konusunda yapılan bir bildirimdir.

Ödeme emrini alan borçlu; a) Böyle bir borcunun olmadığı, b) Borcunu kısmen ödediği, c) Borcun zamanaşımına uğradığı, iddiasıyla tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde borcun türüne göre; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamındaki borçlar için vergi mahkemesinde, diğer borçlar için idare mahkemesinde dava açabilir.

Ödeme emrine dava açılmasıyla ilgili önemli değişiklik

Bilindiği üzere, 6183 sayılı Amme Alacak­larının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 58. Maddesi gereği borcun tebliği tarihin­den itibaren 15 gün içinde dava açabilece­ği belirtilmiştir. Bu maddede ayrıca, itira­zında tamamen veya kısmen haksız çıkan borçlulardan, itirazın reddedilen miktarın­daki amme alacağının %10 zamla tahsil edi­leceğine dair bir hüküm de yer almaktaydı. Ancak bu hüküm, Anayasaya aykırılığı ile­ri sürülerek iptali talep edilmiş ve Anayasa Mahkemes’ince iptal edilmişti.

Anayasa Mahkemesi kararına ilişkin olarak, bu Tebliğ ile aynı Tebliğin “III- Ödeme Emri­ne Dava Açılması” başlıklı bölümü;

6183 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “İtirazında ta­mamen veya kısmen haksız çıkan borçludan, hakkındaki itirazın reddolunduğu miktarda­ki amme alacağı %10 zamla tahsil edilir.” hük­mü, 2/8/2022 tarihli ve 31911 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkeme­sinin 21/4/2022 tarihli ve E.No:2021/119, K.No:2022/48 sayılı kararı ile iptal edildi­ğinden, ödeme emrine karşı açılan davaların reddi halinde haksız çıkma zammı alınmaya­caktır.” şeklinde değiştirilmiştir.

İhtiyati haciz nedir?

İhtiyati haciz, alacaklının alacağını güvence altına almak ve alacağı tahsil kabiliyet ve im­kanının artırılabilmesi için öngörülmüş olan geçici bir hukuki koruma mekanizmasıdır. Borçlunun mal kaçırması gibi olasılıkların or­tadan kaldırılması amacıyla uygulanır

İhtiyati haciz işlemleriyle ilgili önemli değişiklik

Vergi incelemesi tamamlanıp tarhiyat ya­pıldıktan sonra, borçlu hakkında 6183 sayılı Kanun gereği, ihtiyati haciz işlemi yapılabile­ceği yönündeki Danıştay Vergi Dava Dairele­ri ve Kurulu kararları arasındaki farklılıkların içtihatların birleştirilmesi yoluyla giderilme­sine gerek olmadığına yönelik 27/05/2022 ta­rihinde karar verilmişti.

Bu tebliğ ile, anılan tebliğin “İhtiyati Haciz” başlıklı bölümüne yukarıdaki karara ilişkin olarak aşağıdaki yeni bir paragraf eklenmiştir.

Buna göre, “6183 sayılı Kanunun 13. mad­desinin 1. bendi uyarınca ihtiyati haciz uy­gulanabilmesi için, vergi incelemesine yetki­li memurların, ilgili Kanunun 9. maddesin­de belirtilen durumlar çerçevesinde bir kamu alacağının tespiti amacıyla gerekli işlemle­re başlaması ve belirlenen tutar üzerinden te­minat talep etmesi gerekmektedir.

Ancak, Da­nıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu’nun 27/05/2022 tarihli kararı uyarınca, vergi in­celemesi tamamlandıktan ve inceleme raporu vergi dairesine iletildikten sonra bu bende da­yanarak ihtiyati haciz kararı alınamaz. Ancak, vergi inceleme raporunun vergi dairesine inti­kalinden sonra 6183 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde yer alan diğer gerekçelerden her­hangi birinin bulunması halinde ihtiyati haciz uygulanabilecektir.” şeklinde değiştirilmiştir.

Gecikme zammı ve tecil faizi artırıldı

İlgili tebliğle; gecikme zammı ve tecil faiz oranları artırıldı. Buna göre 21/5/2024 tari­hinde geçerli olmak üzere, gecikme zammı ay­lık %4,5 yıllık %54 olarak, tecil faizi ise aylık %4 yıllık %48 olarak uygulanacaktır.