Ocak-şubat döviz rakamlarını iyi okumak lazım

Ocak-şubat cari denge (döviz tablosu) açıklandı. Geçen yılın ilk 2 ayında 8.0 milyar dolar döviz açığı var iken bu yılın aynı döneminde 597 milyon dolar fazla var.

Sermaye hareketleri ile 2.7 milyar dolar yurtdışına çıkmış iken, nereden geldiği belli olmayan 2.7 milyar dolar döviz girişi sonucu, döviz rezervinden yemedik. Rezerve döviz ekledik.

Bu mucizelerin perde arkasını anlatayım:

Bizde döviz açıkları ithalat rakamının büyüklüğünden kaynaklanır.

Önce ocak-şubat dış ticaret rakamlarına bakalım:

- Geçen yıl ilk 2 ayda ihracat 21.7 milyar dolar iken bu yıl yüzde 25.4 azaldı. 16.1 milyar dolar oldu.

- Geçen yıl ilk 2 ay ithalat 32.3 milyar dolar iken bu yıl yüzde 45.4 azaldı. 17.6 milyar dolar oldu.

- Dikkat buyurunuz. Bugüne kadar ihracat artışı, ithalat artışının önünde koşardı. Şimdi ithalat artışı ihracat artışının önünde koşuyor.

- Dış ticaret açığı geçen yılın ilk 2 ayında 10.6 milyar dolardı. Bu yıl yüzde 86.1 azaldı. 1.4 milyar dolar oldu.

- İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın ilk 2 ayında yüzde 67.1 idi, bu yıl yüzde 91.6 oldu.

- Kısaca yılın ilk 2 ayında bu yıl dış ticaret açığının döviz açığına baskısı sadece 1.4 milyar dolarda kaldı. Halbuki geçen yıl dış ticaret açığının baskısı 10.6 milyar dolar olduğundan, bu baskı ile cari açık (döviz açığı) 2 ayda 8.0 milyar dolar olmuştu.

Diğer döviz gelirleri dış ticaret açığının olumsuz etkisini törpülediğinden bu yılın ilk 2 ayında cari açık (döviz açığı) vermedik. 597 milyon dolar döviz fazlası ortaya çıktı.

İyi de bu fazlalık sevindirici mi?

Şimdi de sermaye hareketlerine bakalım.

"Cari işlemler hesabı", olağan döviz gelir-gider (faiz dahil, dış borç ödemesi hariç) hesabıdır.

Bu hesabın altında bir de "sermaye harketi hesabı" vardır.

- Geçen yıl ilk 2 ayda 8.0 milyar dolar döviz açığı vardı ama, ilk 2 ayda sermaye hareketi ile ülkeye 9.0 milyar dolar girdiğinden biz bu açığı kapattık. Fazla verdik.

- Bu yıl cari işlemler hesabı 597 milyon dolar fazla verdi ama sermaye hareketleri hesabı 2.7 milyar dolar açık verdi.

- Sermaye hareketi ile ülkeden ilk 2 ayda 2.7 milyar dolar döviz çıktı. Doğrudan yabancı sermaye ile 1.1 milyar dolar döviz girerken. Portföy yatırımlarından 2.8 milyar dolar, kredilerden 1.1 milyar dolar çıkış gerçekleşti. Bu 3 hesabın neti 2.7 milyar dolar çıkış oldu.

- İyi de acaba biz ilk 2 ayı nasıl dengeledik? İnanılmaz bir şey oldu. Nereden geldiği belirsiz 2.7 milyar dolar imdada yetişti.

- Nereden geldiği belli olmayan 2.7 milyar dolar sayesinde biz hem sermaye hareketindeki 2.7 milyar dolar açığı kapattık, hem de bu sayede döviz rezervlerinden döviz yemedik.

- Tersine bu kriz döneminde döviz rezervine, geçen yıl 2 ayda eklenen net fazladan daha fazla döviz ekledik.

- İşte bu da Türkiye ekonomisinin mucizesi.

- Döviz konusunda bize birileri yardım ediyor. Kim olduğu belirsiz kaynaklardan döviz yağmaya devam ediyor.

Ocak-şubat

Döviz açığı - Sermaye hareketleri Döviz dengesi (Milyar $)

 2008 2009

Döviz açığı / Fazlası - 8.033 597

Sermaye hareketleri 9.043 - 2.759

- Doğrudan Y.S. 1.630 1.167

- Portföy yatırımı 610 - 2.807

- Kredi 6.803 - 1.119

- Nerden gelip/gittiği belirsiz - 507 2.774

Giren döviz 8.536 15

Döviz açığı / Fazlası - 8.033 597

Döviz dengesi 536 612