Ocak ayı enflasyon gerçekleşmeleri

Ocak ayına ilişkin enflasyon verisi pa­zartesi günü açıklandı ve beklentilerin biraz üze­rinde gerçekleşti. TÜ­FE Ocak’ta % 5,03 arttı. ÜFE artış oranı da %3,06 oldu. Açıklanan bu veri­ler, piyasalarda olumsuz algılandı ve borsa günü önemli ölçüde düşüş­le kapattı. Salı günün­den itibaren kısmen bir toparlanma serisi olsa da borsadaki bu gelişme ekonomik yapıda kırıl­ganlıkların ve hassasi­yetlerin devam ettiğinin bir göstergesi olarak de­ğerlendirilebilir.

Bir yandan da enflas­yon verisinin beklenti­den yüksek ve İstanbul Ticaret Odası’nın açık­ladığı İstanbul raka­mı ile Türkiye rakamı­nın birbirine çok yakın çıkması TÜİK üzerin­de esasen pek kalmama­sı gereken şüphelerin önemli ölçüde sonlan­masına vesile olmuştur diye değerlendiriyoruz. Açıklanan TÜFE rakam­ları içerisinde aylık baz­da en yüksek artış ger­çekleşen kalem %23,57 ile sağlık kalemi oldu.

Sağlık harcamalarının enflasyon içerisindeki ağırlığı %4,09 civarında olduğundan enflasyona ilişkin yaklaşık 1 puan­lık artış buradan gelmiş­tir. Sağlık kalemindeki aylık bazdaki bu artışın temel nedeni Sosyal Gü­venlik Kurumu’nun 25 Ocak 2025 tarihli Res­mi Gazete’de yayınla­nan SGK uygulama Teb­liği ile 15 Ocak’tan ge­çerli olarak yürürlüğe konulan muayene katkı paylarında yaptığı artış­ların etkisi olduğu de­ğerlendirilebilir. Kat­kı paylarındaki bu artı­şın tam ay olarak etkisi şubat ayında olacaktır. Ocak ayında esasen sağ­lık hizmetlerindeki fiyat artışlarının da önemli etkisi olmuştur.

Yüksek artış olarak dikkat çe­ken diğer önemli kalem­ler: %7,34 konut, %7,63 eğitim, %6,5 lokanta ve oteller oldu. Enflasyon sepetindeki toplamda %25’in üzerinde paya sa­hip bu kalemlerin ağır­lıkları: konut %15,22, eğitim %2,31 lokanta ve oteller ise %8,32’dir. Enflasyon sepeti içeri­sinde %25 ile en yüksek paya sahip gıda ve alkol­süz içecekler kalemi­nin aylık artış oranı ise %3,86 oldu. Enflasyon sepetinde %7,16 paya sa­hip giyim ve ayakkabı fi­yat gerilemesi ise %5,17 oranında oldu. Zaten ana mal grubu itibari ile ay­lık bazda tek gerileyen giyim ve ayakkabı kale­mi yıllık bazda %27,53 ile yine yıllık enflasyon gerisinde artış göster­miştir.

Ocak ayında enflasyon gerçekleşmesinin elekt­rik gibi bir kısım tarife zamlarının yapılmama­sına rağmen bu şekilde gerçekleşmesinde, asga­ri ücret artışı sonrasında özel sektörde fiyat ayar­lamalarının daha ziyade ocak ayında yapılıyor ol­ması bir etken olmuştur diyebiliriz.

2024 yılında büt­çe harcamaları bütçe­nin %97,2’si oranında, bütçe gelirleri ise büt­çenin 102,8’i oranın­da gerçekleşmiştir. Ver­gi gelirlerinde enflasyon düzeltmesinden bekle­nen etkenin tam olarak yansımamasından olsa gerek bütçe öngörüsü­nün %98,6 oranında ger­çekleşme olmuştur. So­nuçta hem faiz hariç hem de faiz dahil bütçe açık­ları bütçe öngörüsünün altında gerçekleşmiştir. Bütçe rakamlarındaki bu gerçekleşmeler Maliye tarafında mali disipline olabildiğince uyulmaya çalıştığının bir gösterge­si olarak değerlendirile­bilir.

Ocak ayı enflasyon gerçekleşmeleri enflas­yonla mücadelenin hiç de kolay olmadığını an­cak bu konudaki kararlı­lığın devam etmesi gere­ğinin ne derece önemli olduğunun bir göstergesi olmuştur. Buradaki kri­tik konu, uygulanan eko­nomi politikasının bir gereği olarak kredi hac­minin dolayısı ile büyü­menin düşük seyretmesi, reel faiz durumunun de­vam ettirilmesi suretiyle dövize talebin caydırıcı­lığının devam etmesidir. 2025 yılı, enflasyonla mücadelenin mutlaka kazanılması ve hedefe yakınsanması konusun­da son derece kritiktir. Bu konuda para politika­sı alanında sıkılaştırma tedbirlerinin devam etti­ğini gözlemekteyiz. Ma­liye tarafında ise bütçe­deki sıkı duruşun deva­mı önemli olacaktır.

Kredi derecelendirme kuruluşu değerlendirmeleri

Ocak ayının son hafta­sında önce Moody’s, son gününde de Fitch kredi notu açıklamasına git­ti. Her iki kuruluş bu de­ğerlendirmelerinde Tür­kiye notunu değiştirme­yip, özetle olumlu gidişi izlemeye devam ettikle­rini ifade ettiler. Her iki kuruluş bir sonraki Tür­kiye notunu 25 Temmuz 2025’te açıklayacak­lar. S&P Türkiye’ye iliş­kin ilk değerlendirme­sini 25 Nisan, ikinci de­ğerlendirmesini 17 Ekim 2025’te açıklayacak.