Not istiharesi
Bir süre önce konuştuğum bir piyasa profesyoneli; ''Piyasada ilginç şeyler oluyor. Yabancı bankalar, İMKB'nin düşmesine kesinlikle izin vermiyor. Satış emirlerini gördükleri anda, ertesi gün yüklü alımlar yaparak endeksi yükseltiyorlar.'' cümlelerini kullanmıştı. Ben de; ''Yabancılar istihareye yatıp, not artışı görmüşlerdir.'' yorumunu yaptım.
Sonra araştırmaya başladım. Reyting kuruluşlarının son yıllardaki kritik açıklamalarından önce, sermaye hareketlerini ve yabancıların pozisyonlarını inceledim. Deyim yerindeyse, her zaman doğru ata oynuyorlar. Türkiye'deki değerli ekonomistlere-analistlere naçizane bir tavsiyem olacak: Bu tarz önemli konularda tahmin yapmaya çalışıp, fazla risk almayın. Öncü gösterge olarak, yabancı bankaların pozisyonları takip edilebilir. Pek hata yapmıyorlar.
Yatırım yapılabilir seviyeye çıkmak iyidir. İkinci bir kredi kuruluşundan da olumlu haberler gelirse, önümüz daha da açılır. Portföy yatırımları konusunda zaten bir sıkıntı yok. Son dört yıldır dünyanın her tarafından para fışkırıyor. Kısa dönemde sermaye girişleri kademeli şekilde artabilir. Oluk oluk para akmaz. Ekonomi açısından daha kritik olan doğrudan yatırımlardır. Bu yatırımlar da yakın zamanda artmaz. Bugüne kadar yatırım yapılabilir seviyede olmadığımız için, giriş yapamayan emeklilik fonları konuşuluyor. Bu fonlar, sofistike finansal araçlar sayesinde istedikleri piyasaya giriş yapabiliyor. Ayrıca, bir ülkeye gerçekten girmek istiyorlarsa, başka bir fonu da kullanabiliyorlar.
Kredi notu yükseltilen ülkenin para birimi üzerinde, değerlenme baskısı oluşuyor. Türk Lirası da bunu yaşıyor. Bu durum devam edebilir. Merkez bankası şu aşamada devreye girmeyebilir. USD/TL için, bankanın planlarında bir alt sınır vardır. TCMB'nin, dolaylı da olsa kura müdahale etmesinde bir sakınca yok. Kur oyunu artık adil oynanmıyor. Büyük ekonomiler toparlanana kadar bu görünüm değişmez. İhracatçılar TL'nin değer kaybetmesi gerektiğini söylüyor. Hemen her ülke aynı stratejiyi uygularken, ihracat belirgin şekilde artmayabilir. Rekabetçi kur devalüasyonunun, mevcut şartlar altında çok faydalı olacağına inanmıyorum. Bu tip politikalar, yeni müdahalelere ve daha ciddi uyuşmazlıklara yol açabilir.
Merkez bankaları, günün sonunda fiyat manipülatörleridir. Bu da normaldir. Ancak Fed, uyguladığı para politikası ile ''en büyük kur manipülatörü'' unvanını da aldı. Kağıt para sisteminde bir kargaşaya yol açabilecek merkez bankası müdahaleleri, Fed politikalarına tepki olarak başladı. Başkanlık seçiminin sonucuna göre, Fed politikasının değişebileceği tartışılıyor. Zannetmiyorum. Bernanke bundan sonra görev almasa da, Fed'in politikası değişmez. Doların güçlenmesini istenmiyor.
Maliye politikasında da büyük bir değişim yaşanmayabilir. Romney gizli bir Keynesyen. Seçim meydanlarında söylediklerini geçiniz. George Bush gibi, yüksek bütçe açıklarını sürdürebilir. Bunu da vergi indirimleri ile yapar. Obama da, dillendirildiği gibi bütçede büyük kesintiler yapmayabilir. Piyasalarda tedirginlik yaratacak gelişme, sistemin kilitlenmesi olabilir. Temsilciler Meclisi'nin bir tarafta, Senato'nun diğer tarafta kalması; popüler oylar ile seçici delege oylarının ayrışması gibi durumlar sıkıntı yaratabilir.