Not artışı dövizdeki zararı daha da büyütebilir
Yurtiçinde yerleşiklerin bankalarda ekim sonu itibariyle 449.5 milyar TL, 102.8 milyar dolar (184.3 milyar lira) olmak üzere toplam 633.8 milyar lira mevduatı bulunuyor. Yani bankalardaki her 100 liralık mevduatın 29 liralık kısmı dövizden oluşuyor. Bu, bugüne özgü değil; yıllardan beri süregelen bir durum. Türk halkı, döviz tasarrufundan vazgeçmiyor. Gerçi döviz tasarrufunun tümü gerçek kişilere ait değil, tüzel kişilerin de önemli tutarda birikimi olduğu biliniyor. Ama toplam rakam yine de önemli düzeyde.
Yaklaşık 634 milyar mevduatın 184 milyarı dövizden oluşuyor, ama bu döviz mevduatı para kazandırmıyor. TÜİK'in dün ekim ayı itibariyle açıkladığı finansal yatırım araçlarının reel getirisine ilişkin tablo, döviz tasarrufunun kimi dönemlerde çok az da olsa reel getiri sağladığını, ama orta ve uzun vadede bir getirinin söz konusu olmadığını gösteriyor.
TÜFE ile ilişkilendirilerek yapılan reel getiri hesaplaması, ekim ayında doların yüzde 1.92, euronun yüzde 0.99 zarar ettirdiğini gösteriyor. Ekim itibariyle son üç ayda dolarda yüzde 3.99 zarar oluşmuş, euro ise yüzde 1.33 getiri sağlamış. Son altı aylık dönemde dolar ve euroda sırasıyla yüzde 1.30 ve yüzde 2.66 zarar var. Son bir yılda ise reel olarak dolar yüzde 8.82, euro yüzde 13.53 zarar ettirmiş durumda.
Tablo öylesine açık ki; dövize yatırım yapanlar ya da yatırım yaptığını sananlar, aslında "cepten yiyor". Hem zaten hep söylemekte olduğumuz gibi, yabancı yatırımcı Türkiye'de Türk parası cinsi araçlara yatırım yaparak para kazanırken temelde dövizin çok prim yapmayacağı beklentisiyle hareket ediyor ve bu beklentisinde de haklı çıkıyor.
Zarar daha da büyüyebilir
Dün de yazdık; 2003 yılı baz alınarak yapılan hesaplamalar, Türk parasının reel olarak değerli durumda bulunduğunu gösteriyor. TL, 2012'nin ilk on ayındaki ortalama değer itibariyle 2003'e göre yüzde 16.3 değerli durumda. Ekim ayı esas alındığında ise değerlenme oranı yüzde 17.4 düzeyinde.
Fitch'in not artırımından sonra Türkiye'ye fon girişinin artacağı konusunda kimsenin kuşkusu yok. Merkez Bankası da doğal olarak bunu görüyor ve önlemini alıyor. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, dün Anadolu Ajansı Finans Masası'na konuk oldu ve not artışından sonra Türk parasının yüzde 3 dolayında değer kazanmasının beklendiğini ve buna karşı önlemlerinin hazır olduğunu söyledi. Başçı, TL'nin 2003 baz alındığında yüzde 17 değerli olduğunu hatırlattıktan sonra, yüzde 10 ile yüzde 20 arasındaki reel değerlenmenin, ülkeler arasındaki enflasyon hesaplamasının farklı olmasından dolayı normal karşılandığını, ancak yüzde 20'nin aşılmaması gerektiğini söyledi. Erdem Başçı, bu nedenle TL'deki değerlenmenin yüzde 20'yi aşma eğilimi göstermesi halinde bir dizi önlemin uygulamaya konulacağını, yüzde 30'un aşılması halinde ise güçlü politika tepkisi verileceğini söyledi.
Kazanç yalnızca hisse senedinde
Yeniden TÜİK'in finansal yatırım araçlarının getirisine dönelim. Dövizdeki durumu aktardık. Listede yer alan diğer yatırım araçları olan mevduat, hisse senedi ve külçe altında ekimde yalnızca yüzde 0.57 ile Borsa kazandırmış. Ekimde yüksek gelen TÜFE, diğer yatırım araçlarının reel getirilerini negatife çekmiş durumda.
Ekim itibariyle son üç ayda Borsa, altın ve euroda reel kazanç oluşmuş.
Son altı ayda Borsa'daki reel getiri yüzde 11.31'e ulaşmış, altından da yüzde 4.72'lik kazanç elde edilmiş. Brüt mevduat faizinde oluşan kazanç da yüzde 0.97 düzeyinde. Ancak, bu getirinin brüt faiz üzerinden olduğunu, faizden yapılan vergi kesintisiyle reel getirinin daha azaldığını dikkate almak gerekiyor.
Son bir yılda ise kazanç yalnızca hisse senedinde. Hisse senedine yatırım yapanlar, İMKB 100 endeksi bazında son bir yılda nominal yüzde 20.06, reel yüzde 11.37 kazanç elde etmiş durumdalar. Bu bir yıllık dönemde mevduatta yüzde 0.68, külçe altında yüzde 4.10 zarar oluşmuş. Bir kez daha hatırlatmak için verelim; son bir yılda dolar yüzde 8.82, euro ise yüzde 13.53 zarar ettirmiş durumda.
