Norveçliler HES yapıyor, somon satıyor
Dün Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg’in gazetecilerle sohbet toplantısına katıldım. Anlaşıldığı kadarı ile Başbakan’ın ziyareti yarı politik, yarı ekonomik.
Politik yan, kamuoyuna açıklanmayan Oslo’da Kürt temsilcileri ile TC kurumlarının temsilcilerinin sürdürdükleri görüşmeler.
Ekonomik yan, Norveçli firmaların Türkiye’deki enerji yatırımları ve Norveç‘in Türkiye’ye sattığı somon balıkları.
Avrupa’nın en büyük yenilenebilir enerji şirketi Norveçli enerji şirketi Statkraft’ın Türkiye’deki üçüncü hidroelektrik santrali olan Çorum Kargı-Kızılırmak HES’in temeli Maksutlu köyünde atıldı. Temel atma törenine olumsuz hava şartları nedeni ile Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız katılamadı.
Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg, iki ülke arasındaki işbirliğinin enerji yatırımlarıyla da devam ettiğini belirterek, Kargı-Kızılırmak HES’in aradaki işbirliğini güçlendiren önemli bir proje olduğunu söyledi. Türkiye’nin büyük bir HES potansiyeline sahip olduğunu, Statkraft AŞ‘nin Türkiye’ye yatırımlarını sürdüreceğini dile getiren Stoltenberg, 1 milyar doları aşan yatırım miktarının daha da artacağını kaydetti.
Statkraft, Adana’daki Çakıt ve Siirt’teki Çetin HES’in de yatırımcısı Çetin HES 517 megavat kurulu gücü ile Statkraft’ın Norveç dışındaki en büyük HES’i özelliğine sahip . Kargı-Kızılırmak HES’in 2013 sonunda hizmete girmesi planlanıyor.
Kızılırmak Nehri’nin Çorum’un Kargı ilçesinden geçen bölümünde inşası devam eden Kargı-Kızılırmak HES projesi 102 MW kurulu güce ve 470 GWh tahmini ortalama yıllık üretime sahip.
Statkraft temsilcisi diyor ki, “Türkiye, Avrupa’da enerji piyasasının en hızlı büyüyen pazarı ve yıllık elektrik enerjisi talebi 2020’ye kadar ikiye katlanarak, 200 TWh’den 400 TWh’ye çıkacak. Bugün hidroelektrik Türkiye’de tüketilen enerjinin sadece yüzde 20’sini karşılıyor. Elektrik üretim özelleştirmeleri başta olmak üzere yeni fırsatları takip etmeye devam edecek.”
Norveç başbakanı gazeteciler ile sohbete başlarken önce Türkiye’yi övdü. Güçlü, hızlı büyüyen bir ekonomiye sahipsiniz. Bölgenin siyasi bakımdan güçlü ülkesisiniz dedi. Avrupa’da kriz varken, Türkiye krizden az etkileniyor dedi.
Türkiye, AB’ye giremediğinden üzülüyor, Norveç halkı girmemekte kararlı dedi. Ve de anlattı. AB üyeliği için kamuoyu oylamasına gidilirken, hükümet, siyasi partiler, medya AB yanlısı idi. Tek bir karşı görüş yok iken Norveç halkı “Hayır” dedi.
Norveç halkı nasıl “Hayır” demesin. İşsizlik oranı yüzde 2.5, bütçe yüzde 15 fazlalık veriyor. Denizden petrol, gaz fışkırıyor.
Norveçliler dünyada sosyal güvenceden en fazla yararlananlar.
Başbakan Norveç ile Türkiye arasındaki karşılıklı ilişkilerin dengelenmesinden söz ettikten sonra, Norveç‘ in Türk ekonomisine katkısını sıralıyor. Hidro elektrik santraları yapıyoruz. Deniz ürünü
satıyoruz. Turist gönderiyoruz diyor.
5 milyon nüfuslu Norveç‘ten Türkiye’ye 360 bin turist gelmesinin önemine işaret ediyor.
Başbakanın değindiği gibi önemli olan ikili ilişkilerdeki denge. Ne yazık ki, şimdilik tek yönlü bir trafik var. Türkiye Norveç için iyi bir Pazar ama, Norveç‘e bizim satabileceğimiz çok az mal var. Bu da onların değil, bizim sorunumuz.