New York’ta çarşı, pazar
Türkiye’de gıda fiyatlarının yüksekliğinden yakınmayanımız yok. Acaba başka ülkelerde örneğin Amerika’da New York şehrinde et, sebze ve balık fiyatları nasıl?
Bir süredir New York’tayım. Sayın okuyucularıma New York’taki fiyatlar hakkında bilgi vermek istiyorum. New York’ta, marketlerde çeşit çeşit kıyma var. Hepsinin fiyatı farklı. Yeşil otla beslenmiş, serbest dolaşan dananın etinden hazırlanmış %15 yağlı köftelik kıymanın kilosu 60 TL. Yeşil ot yerine fabrika yemiyle beslenmiş dana etinden hazırlanmış %15 yağlı kıymanın kilo fiyatı 45 TL'ye düşüyor.
Amerika’ya gelmeden önce mahallemizdeki markette dana köftelik kıymayı, kilosu 49 TL'den satın almıştık.
Yüzde yüz otla beslenmiş dana kemiksiz parça etin kilosu New York’ta 110 TL. Külbastılık hazırlanmış dana etinin kilosu 150 TL. Otla beslenmiş kuzunun pirzolası da 150 liraya satılıyor.
İstanbul’daki markette dana kuşbaşı 54 TL, kuzu pirzola 98 TL idi.
Türkiye’de yükselen et fiyatlarını dizginlemek için Tarım Bakanı tavan fiyat açıklaması yaptı. Bakan, kıymada tavan fiyatı Kg. 32 TL, kuşbaşı ette Kg. fiyatı 34 TL, yağsız karkas etin tavan fiyatını da 23 TL olarak belirledi.
Biz New York’ta yarım kilo dana kıymasına 10 dolar karşılığı 30 TL ödedik.
New York’ta marketlerin balık bölümleri de et bölümleri kadar zengin. New York’taki balık vitrininde dizili levreklerin etiketinde Akdeniz levreği diye yazıyor. Büyük olasılıkla Türkiye’den uçakla ihraç edilen balıklar.
Çiftlik levreğinin kilosu 75 TL, fener balıklarının kilosu 60 TL, dil balığı fileto olarak satılıyor. Kilosu 110 TL. Karidesin kilosu 60 TL.
Sebze ve meyve fiyatlarına evlerde en fazla kullanılan tarla ürünlerinden başlayayım.
Domatesin pek çok çeşidi var. İyi cins domatesin kilosu 25 TL dolayında. Salatalık da aynı fiyata satılıyor. Taze soğanın demeti 6 TL. Dereotunun demeti 10 TL. Maydanozun demeti 10 TL. Dolmalık biberler renk renk. Kilosu 30 TL. Patlıcan, kabak, bamya, ıspanak, kara lahana kilosu 15 TL'den satılıyor. Yer elması 35 TL. Kereviz 15 TL. Muz ucuz. Kilosu 4.5 TL. Elmalar cins cins. İyisinin kilosu 20 TL.
Kuru soğanın kilosu 6 TL. Patatesin fiyatı 5 TL.
Bütün bu fiyatlar, 1 dolar 3 TL döviz kuru ile hesaplanan fiyatlar.
New York’taki fiyatları Türkiye fiyatları ile karşılaştırırken, New York’ta yaşayan bir ailenin yıllık medyan geliri ile Türkiye’deki ailelerin medyan gelirinin arasındaki uçurumu da unutmamak gerekir..
Medyan gelir, en düşüğünden en yükseğine gelir sıralamasının en ortasında yer alan gelir rakamıdır.
New York’ta ailelerin medyan geliri 2014 yılında 58.878 dolardı. Bizde TÜİK belirlemesine göre 2014 yılında ailelerin medyan geliri 20.618 TL. Yaklaşık 7 bin dolar.
Açık anlatımla New York’lu en iyi kıymayı kilosu 20 dolardan satın alırken, ailenin yıllık geliri 58 bin dolar. Türkiye’de Ayşe Hanım Teyzem normal bir kıymayı Tarım Bakanının koyduğu narh ile kilosu 32 TL'den (kilosu 10 dolardan) satın alabiliyor mu, alamıyor mu? Bilemiyorum ama Ayşe Hanım Teyzem’in ailesinin medyan geliri yılda 7 bin dolar.