Net borç stoku milli gelirin yüzde 20'sine düştü

AB ülkelerinin çoğunda borç stoğu denilince, "kamunun toplam borç"larının rakamına bakılıyor.

Bizde borç stoğu önce iç borç, dış borç diye ayrılıyor. Sonra da dış borç içinde özel sektör borçları gösteriliyor.

AB ülkelerinde sermaye hareketlerinin serbestliği ve de bütün borçlanmaların konvertibl para ile yapılması nedeniyle iç borç-dış borç ayrımı gündeme gelemiyor.

Küresel sermaye hareketi içinde bankaların ve özel sektörün borçları da devlet borcu içinde yer almıyor.

Bizde ikili para sistemi yanında cari işlemler açığının büyüklüğüne dayalı olarak özel sektörün dış borçları da Hazine'nin dış borç rakamlarında gösteriliyor.

2007 yılı sonunda kamu ve özel toplam dış borcumuz 247 milyar dolar. Hazine bu dış borcu nete dönüştürüyor. Dış borçtan bankacılık sektöründeki parasal döviz varlıklarını düşüyor.

Bu hesaplama ile toplam 247 milyar dolar olan dış borç rakamı 133 milyar dolara geriliyor.

Bu hesaplamanın birinci bacağı.

Genel olarak dış borcun ağırlığı milli gelir (GSYİH) rakamı ile karşılaştırılarak değerlendiriliyor.

Bizim milli gelirimiz (GSYİH) 2002 yılında 180 milyar dolar idi. Buna göre o yılki net 88 milyar dolar dış borcun milli gelire oranı yüzde 49 olarak hesaplanıyordu.

TÜİK milli gelir rakamlarını düzeltince 2002 yılı milli geliri 230 milyar dolara yükseldi. O zaman net borcun ağırlığı da yüzde 38'e geriledi.

Geldik 2007 yılına, GSYİH 489 milyar dolar iken, 133 milyar dolarlık net borcun ağırlığı yüzde 27'idi. TÜİK milli gelir rakamını 658 milyar dolara yükseltince net dış borcun milli gelire oranı yüzde 20 oldu.

Bu oran da AB ölçülerine göre çok iyi bir orandır.

Türkiye net dış borç stoku (Milyon dolar)

 2002 2007

I- Dış borç stoku, bankacılık sektörü hariç (A-a-b) 97.249 183.380

A. Toplam dış borç stoku 129.598 247.094

a. TCMB (-) 22.003 15.801

b. Bankalar (-) 10.347 47.912

II- Bankacılık/ parasal sektör net dış varlıkları(**) 8.755 50.014

A. Parasal yetkili ve mevduat bankları (*) 9.565 53.106

B. Katılım bankaları ve yatırım kalkınma bankaları -811 -3.092

III- Net dış borç stoku (I-II) 88.494 133.366

Net dış borç stoku / GSYİH (%) %38.4 %20.2

Bilgi için:

GSYİH (USD) 230.494 658.786

Dönem sonu ABD Doları alış kuru 1.6345 1.1647

(*) Hazine'nin IMF'ye olan yükümlülükleri TCMB'ce yayınlanan parasal durum tablosunun dış yükümlülükler bölümünde ve dış borç stokunda yer almaktadır. Mükerrerliği önlemek amacıyla Hazine'nin IMF'ye olan yükümlülükleri bu kalemden çıkarılmıştır.