Neden terk edildiğinizi biliyor musunuz?

Korkunç yenge

Yeni bir şube açacaktık. Elimizde o şubeyi açacak kadar yetişmiş eleman yoktu. Tek seçeneğimiz dışarıdan eleman almaktı. Piyasada araştırmaya başladık. İyi bir bankanın o şehirdeki bir şubesinden bir elemanla mülakat yaptık. Elemanı beğendik, kendisini bankamıza almaya karar verdik. Bu kişi “Şubemizdeki başka arkadaşlar da sizin banka ile görüşmek istiyorlar” dedi. Bizim 3-4 yetişmiş elemana daha ihtiyacımız vardı. “Olur, görüşelim” dedik.

Bir otelde bir salon ayarladık. Yeni elemanımız bize yardımcı oldu; salonun kapısında durup görüşme trafiğini yönetti. Bir kişi ile görüşme sona erince şubeye telefon ediyor, yeni birisini

görüşmeye çağırıyordu. Hemen hemen tüm şube elemanları ile görüştük. O şubeden üç kişi daha işe aldık.

O şubedeki elemanların mutsuzluğu nerden geliyordu? Mutsuzluğun tek kaynağı vardı: şubedeki operasyon yöneticisi. Bu yönetici elemanlarına kan kusturuyordu. Elemanlar bu yöneticiye “Korkunç yenge” adını takmışlardı. Genel müdürlük olayın farkına varıncaya, “Korkunç yenge”den kurtuluncaya kadar şubenin en iyi elemanlarını, dördünü bize olmak üzere, ellerinden kaçırdılar.

İstifaların zararları

Bir otelin lobisinde şöyle bir yazı varmış: “Tüm müşterilerimiz bizi mutlu eder; bazıları gelişleri ile bazıları gidişleri ile”. İstifalar için de bunu söyleyebiliriz. Şirkete uyum sağlayamayan, başarılı olamamış elemanların şirketi terk etmesi şirketi mutlu eder. Ama şirket için mutluluk payı çıkaracak durumlar istifalarda pek nadirdir. Beğenerek aldığınız, beğendiğiniz, beğenerek çalıştığınız bir elemanın sizden ayrılması hoş bir durum değildir.

İstifaların maliyeti yüksektir. İstifaların toplam maliyeti değişik kalemlerden oluşur. İstifa eden eleman yerine o değerde birisini bulmak harcama gerektirir. İlan vereceksiniz ya da bir danışmanlık firmasından hizmet satın alacaksınız. Gelen adaylar test verecek ve onlarla görüşme yapacaksınız. Kişinin geçmişini araştıracaksınız. Şu ana kadar saydığımız her kalem size bir maliyet getirecektir.

İşe alınan elemanın işe uyum sağlaması, %100 verimli olması için bir zamana ihtiyaç vardır. Elemanın işten ayrılması ile yerine birinin bulunması ve bulduğunuz kişinin tam kapasite çalışmaya başlamasına kadar geçen zamanın fırsat maliyetini de toplam maliyet içinde düşünmeniz gerekir.

Diğer taraftan bir yerden bir eleman koptuğunda bu her zaman temiz bir kopuş olmaz. Başka bir deyişle, tek o kişi işletmeden kopar, iş biter durumu olmaz. Çevresinden bazı şeyleri de kopararak gider. Yukarıdaki olayda anlatıldığı gibi yanında başkalarını da götürür. Öte yandan istifa eden eleman, şirketin değerli bilgilerini de kafasında götürür. İstifalar, müşteri veya tedarikçilerle olan ilişkilerdeki sürekliliğe zarar verir.

İstifalar önlenebilir mi?

İstifaları %100 önlemek mümkün değildir. Örneğin, bazı tipler hep bir arayış içindedir. Bu tipler cennete bile gitse başka cennetlerin daha iyi olabileceğini düşünerek oradan da ayrılmak isterler. Böylelerinin istifa etmesini önlemek mümkün değildir. Odak noktamız, bu tipler dışındakilerin istifasını önlemektir. Eğer insanlar istifa ediyorsa bunun bir nedeni vardır. İstifaları önlemenin yolu , istifaya neden olan faktörleri ortadan kaldırmaktır. Şöyle bir deyiş vardır: “Kişiler şirketlerini değil, yöneticilerini terk ederler.” Bu, yerinde bir söylemdir. Çünkü istifalarda en önemli faktör, çalışılan bölümdeki çalışma iklimidir. Bu iklimin en önemli düzenleyicisi de oradaki yöneticidir. Yukarıdaki anlatılan olay, bu söylemin bu gerçeğin güzel bir göstergesidir. Söz konusu banka değerli elemanlarını “Korkunç Yenge” diye anılan yöneticisi yüzünden kaybetmişti. Eğer eleman kaybetmemek istiyorsanız, önce yöneticileri düzgün seçmeniz gerekir. Seçmek de yeterli değildir; sürekli de denetlemek gerekir. Denetlemeyi beceremediniz, en azından istifa eden elemanlarla konuşup istifa nedenlerini öğrenmelisiniz. Eğer söz konusu bankanın insan kaynakları bölümü o şubeden istifa ederek ayrılan ilk eleman ile görüşme yapsaydı “Korkunç Yenge” faktörünü anlar ve gereken tedbiri alarak, bundan sonraki istifaları durdurabilirdi.

Sonuç

İyi eleman bulmak zordur. İyi elemanları elde tutmak daha da zordur. Eğer elemanları kaçırmak istemiyorsanız, işletmenin çalışma ikliminin düzgün olmasını sağlamalı ve bu iklimi sürekli denetlemelisiniz. İstifa eden elemanlarla yapacağınız “çıkış mülakatları” (exit interview) size çok yararlı bilgiler sağlayabilir. Neden terk edildiğinizi anlarsınız.