Neden bıçak sırtındayız?

Aslında bu yazının başlığı “Kadının Enerjiisi, Enerjide kadın” olmalıydı. Kadın sevdiğimiz bir canlı türü olsa da, ilgili haberler kırlarda çiçek toplamaya benziyor. Zaten kadınları da çoğu yerde adeta bir çiçek olarak saklıyor ya da vazoda bulunduruyoruz. Bu hafta gerçekleşen Bosphorus Enerji Club Konferansı’nda, “Kadın Başarı Hikayeleri ve Nasıl Başardılar” oturumunu yönettim. Çaba şahane (!) ama sonuç bildik. Çok istiyoruz, ama kadın yok. Acaba neden!... Ee alem erkek! Ama diyeceksiniz neresi değil?... Bu yazıya, kadın başlığı koyacaktım, sağ gösterip sol vurdum, Türkiye’nin bıçak sırtında hali pür melalini başlık seçtim, ki, aslında kadın konusunu da 12’den vurduğuna inanıyorum, bakın neden;

Yönettiğim panelde kimler yoktu ki; Bulgaristan Büyükelçisi Nadezhda Neynsky, PWC Hollanda Ortağı Esther van der Vleuten, Şişecam İnsan Kaynakları ve Kurumsal İletişim Direktörü Şengül Demircan, ABD Büyükelçiliği diplomatlarından enerji uzmanı Erika Olson, Azerbaycan Stratejik İlişkiler Merkezi’nden Gulmira Rzayeva, Borusan Holding İcra Kurulu’ndan Lale Ergin, Hürriyet Gazetesi enerji editörü Merve Erdil. Adeta Yıldızlar Geçidiydi. Her biri nasıl başardıklarını anlattı, hayatlarından ipuçları verdi. Ne yazık ki yıldızlar, yeterince aydınlatamıyorlar çünkü sayıları üç beş… Daha fazla olsa, erkekler de kabul ediyor ki, ne dünya böyle bir hoyratlıkta ne enerji sektörü bu denli tutulmada olur. Anlayacağınız herkes hemfikir; kadın mutlaka daha fazla olsun… Neden olmuyor konusunda pısss!...

Bosphorus Energy Club, İndeks Konuşmacı Ajansı’nın değerli konuşmacılarından Mehmet Öğütçü tarafından 2011 yılında kuruldu. Tarafsız ve kar amacı gütmeyen bir platform. PWC ortaklığıyla yürüyor. Bir tür bölgesel enerjinin Davos’unu oluşturmayı hedefliyorlar. Önemli bir çaba ve çok kritik konular gündemi oluşturuyor. İster istemez teknik ve sektör dışındansanız anlaşılması zor. Ben de maddeler halinde topladım. Göreceksiniz ki, aslında belki de enerji en önemli konumuz! Hava, su gibi…

Umumi ahval

- Dünyada enerji adaletsizliği hüküm sürüyor.
- 2030 yılına kadar dünya üzerinde 670 milyon kişi enerjiye ulaşmakta güçlük çekecek.
- Dünya ekonomisi bu yıl ve gelecek yıl yüzde 3,9 büyüyecek. Enerji tüketim ihtiyacı geçen yıldan bu yana yüzde 2,1 arttı.
- Ticaret savaşları artacak, iş kaybı kaçınılmaz.
- İklim değişikliği ciddi sorun. Sıcaklık artışının 2100’e kadar 2 C derecede sınırlanabilmesi için yenilenebilir enerjinin payı yüzde 1’den, 2050’de yüzde 65’e çıkmak zorunda.

Kadın

- En büyük 200 enerji firmasının yönetim kurulunda kadın oranı yüzde 16.
- Petrol ve doğal gaz şirketlerinde aynı işi yapan kadın, erkek meslektaşından daha az kazanıyor.

Ne değişiyor?

- Enerjide değişen en önemli olgu, hız. Her şey çok hızlı gelişiyor.
- Güneş ve rüzgar enerjisi tüm beklentileri alt üst ediyor. Maliyet düşüyor (güneş enerjisi yüzde 50 düştü) sermayenin önemli bölümünü çekiyor.
- Dünyada yenilenebilir elektrik üretimindeki pay 2060’a kadar yüzde 40 yükselecek.
- Fosil yakıtlar 1970’den sonra yüzde 5 pay kaybetti.
- Elektrikli araçlar sandığımızdan daha hızlı yayılacak. Dünyada 2 milyon elektrikli araç dolaşıyor. 2040’da sayıları 300 milyon olacak.

Kim ne yapıyor?

- ABD petrol ve doğalgazda dünya lideri olacak. Bu arada yenilenebilir enerjideki üstünlüğünü kaybediyor.
- Çin strateji değiştirdi; elektriğin hizmet yönüne odaklanıyor. 2040 yılına kadar rüzgar ve güneş enerjisi üretimin yüzde 30’unu alacak, elektrikli araç yatırımının yüzde 40’ını kapacak. Çin dünyada tüketilen enerjinin üçte birini tek başına emiyor.
- Rusya doğal gazda üstünlüğünü kaptırmak istemiyor.
- LNG’de Avustralya ve Kuzey Afrika dikkat çekiyor.
- Nükleerde, Çin, Kore ve Rusya’nın sesi daha fazla duyuluyor.

Türkiye; "meli-malı"

- Türkiye’de enerji devrimi olmalı.
- Dış dünyaya göbekten bağlıyız.
- Enerji Türkiye için bir “güvenlik sorunu”. Bıçak sırtında olduğumuz söylenebilir…
- Enerjide tam bağımsızlık, Türkiye için milli slogan olmalı.
- Türkiye’nin akıllı fiyat politikalarına ihtiyacı var.
- Türkiye için formül basit; daha az tüketmek daha çok üretmek.
- Enerji, yatırım yapılacak en cazip sektör. 2018 dahil olmak üzere 2020’ye kadar enerji sektörüne yaklaşık 25 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı var.

Ve son: Kadın deyince aklınıza ne gelir?

Aşağıdakiler yönettiğim panelden cımbızladığım konular. Göreceksiniz ki, beylik ve bildik kadın sözcüklerinden farklılar. Siz de kafanızdakileri listeye ilave ediverin;
- Entelektüel ve duygusal anlamda çevik,
- Dinlemeye ve başkalarını anlamaya sabrı olan,
- Tabii ki, çok çalışan, yönetici olduğu için annelikten vazgeçmeyen,
- Korkusuz, cesur, atılgan…
- Konfor alanından çıkabilen,
- Mentor ve sponsor olmaya gönüllü,
- Sormaya sorgulamaya meyilli, meraklı,
- Eğilip bükülür; esnek, aynı anda birden fazla iş yapabilir,
- Doğrudan ve dolandırmadan, olduğu gibi,
- Maceraperest, gönüllü, başarısızlıktan korkmayan,
- Otantik, yaratıcı, özgün,
- Vizyonu olan, strateji kurgulayan, boşlukları bulup dolduran…
Bu meziyetler, aslında neden çok olmadıklarını da anlatan özellikleri diye düşünüyorum.