NATO’nun üç önceliği

“Güneyde Türkiye, kuzeyde Norveç ve batıda ABD ve İngiltere olmadan Avrupa kıtasının güvenliğini düşünmek mümkün değildir” diyerek Avrupa’nın gü­venliği için Türkiye’nin önemini vurgu­layan NATO Genel Sekreteri Jens Stol­tenberg’in yerine, yeni NATO lideri Mark Rutte görevine başladı.

Hollanda eski Başbakanı Mark Rutte, 10 yıldır Kuzey Atlantik Paktı NATO’yu yöne­ten Norveçli Jens Stoltenberg’den görevi devralarak, resmen görevinin başına geçti.

Yeni NATO Genel Sekreteri Rutte, ilk basın toplantısında ‘terörle mücadele’ ko­nusunda Türkiye’den beklentilerini di­le getirerek, “Terörle mücadelenin NA­TO çerçevesinde ele alınması gerektiği ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile aynı noktada olduklarını” ifade etti.

‘Pragmatik ve uzlaşmacı siyasetçi’ ola­rak bilinen ve bu kişiliğiyle dört kez üst üste, toplam 14 yıl boyunca Avrupa Birli­ği’nin beşinci büyük ülkesi Hollanda’yı yö­neten Mark Rutte’nin NATO lideri olarak göstereceği performans merak ediliyor.

NATO’nun Brüksel karargahında 32 üye ülkenin büyükelçilerinin bir araya geldiği ittifakın siyasi organı Kuzey Atlantik Kon­seyi toplantısında devir-teslim töreni ger­çekleştirildi.

En yüksek öncelik Ukrayna

İlk basın toplantısında üç önceliğinin ol­duğunu belirten yeni Genel Sekreter Rut­te, “Üç önceliğim olacak. En yüksek önce­lik Ukrayna’ya destek. İkincisi, toplu sa­vunmamızın güçlendirilmesi ve son olarak da NATO’nun üçüncü ülkelerle halihazır­da yürüttüğü uluslararası ortaklıkların ge­liştirilmesi” dedi.

NATO’nun en güçlü üyesi ABD’deki baş­kanlık seçiminde “NATO’da mali yükün adil bir şekilde paylaşılması ve faturayı ABD’nin ödemeyeceği”ni açıklayan Do­nald Trump ile Kamala Harris’in başa baş yarışı, Ukrayna - Rusya savaşı, Çin ve İran ile gerilim, Ortadoğu’da genişleyen savaş ve savunma harcamaları, yeni Genel Sek­reter Rutte’yi bekleyen en büyük dosyalar.

Ayrıca siyasi hayatında ‘uzlaşmacı’ yö­nüyle ön plana çıkan Rutte, ‘savunma plan­ları’ çerçevesinde, askeri bütçe kesintile­rine son verilmesi, ittifak üyelerinin gay­ri safi yurtiçi hasılalarının (GSYİH) en az yüzde 2’ini askeri harcamalara ayırma he­define ulaşmasını sağlaması gerekecek. Ancak NATO’ya üye 32 ülkeden yalnızca 23’ü, 10 yıl önce belirlenen, ‘bütçelerinin en az yüzde 2’sini askeri harcamalara ayır­ma’ hedefine ulaşabildi.

NATO Genel Sekreteri Rutte’nin, önü­müzdeki bir yıl, Ukrayna - Rus ve Ortado­ğu’da genişleyen savaş ve ittifakın savunma teçhizatına, birliklerine ve sanayisine har­canan para tartışmalarla başa çıkması bek­leniyor. Rutte, ayrıca NATO liderlerinin bu yıl “Ukrayna’ya 40 milyar euro yardım” va­adini de yerine getirmek zorunda kalacak.

Terörle mücadelede vurgusu

Yeni göreve başlayan Rutte, ilk açıkla­masında Türkiye’nin ‘terörle mücadele alanında müttefikler arasında iş birliği ve dayanışmanın artırılması’ yönündeki gö­rüşlerine katıldığını vurguladı.

NATO Genel Sekreteri Rutte, “Bu çok önemli bir konu. Cumhurbaşkanı Erdo­ğan’la yaptığım görüşmelerde bunu defa­larca dile getirdim. Kendisi ve ben başba­kan olduğum yıllarda birlikte çalıştık. Ben başbakan olmadan önce de o zaten başba­kandı, sonra da cumhurbaşkanı oldu. Yakın dost olduğumuzu söyleyebilirim ve bu ko­nuda aynı fikirdeyiz.

Terörle mücadeleyi de NATO bağlamında ele almamız gereken bir konu olduğunu açıkça söyleyebilirim. Bu konuyu kesinlikle kabul ediyorum çünkü bu konu üzerinde birlikte çalışmalıyız. Ay­rıca NATO içinde kimin kime hangi araçları sağlayacağı konusunda sınır olmamasının da önemli olduğunu düşünüyorum. Orada da hassasiyet var, onun üzerinde de çalış­mamız gerekir” diye konuştu.

Dünyayı neler bekliyor?

Jens Stoltenberg’in 10 yıllık NATO Ge­nel Sekreterliği döneminde, “Rusya’nın Kırım’ı yasadışı ilhakı, IŞİD’in yükselişi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Çin ile artan rekabet, COVID pandemisi, daha sofistike siber saldırılar, iklim değişikliğinin güven­liğimiz üzerindeki artan etkisi ve Ortado­ğu’da genişleyen savaş ortamı”nı yaşadık.

Yeni NATO lideri Mark Rutte dönemin­de, dünyayı nelerin beklediğini kim bile­bilir ki?