Nakliye ve sigorta gümrükçe neden önemseniyor

İthal eşyasının gümrüğe beyan edilecek kıymeti Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın VII. maddesinin uygulanmasına dair anlaşmaya göre belirleniyor. Eşyanın gümrük idaresine beyan edilen kıymetini düzenleyen Gümrük Kanunu’nun 24-31. maddeleri ile Gümrük Yönetmeliği’nin 43-57. maddeleri DTÖ Kıymet Anlaşması’na uygun olarak hazırlanmış bunuyor. Ayrıca kıymet ile ilgili olarak çıkarılan Gümrük Genel Tebliğleri ve genelgelerde yer alan hükümler uygulamayı şekillendiriyor.

İthal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Gerçekte ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken toplam ödemedir. Gümrük Kanunu’nun 27. maddesinde kıymete ilave edilecek unsurlar, 28. maddesinde ise kıymete ilave edilmeyecek unsurlar düzenlenmiş bulunuyor.

İskonto, komisyon ödemeleri, royalti ve lisans ücretleri, ambalaj ve kap bedelleri, hâsıla transferleri ile üretim desteği ödemeleri, nakliye ve sigorta bedelleri ile nakliye ile ilgili yükleme ve elleçleme giderlerinin kıymete belirli koşullarda ilave edilmesi gerekiyor.

DTÖ Kıymet Anlaşması’nın 8. maddesi satış bedeli için hem ihtiyari hem de zorunlu düzeltmeleri öngörüyor. Anlaşmanın 8. maddesine göre zorunlu düzeltmeler; 8/1-(a)- (i), (ii) ve (iii); 8/1-(b); 8/1-(c) ve 8/1-(d)’de yer alan unsurlardır. Aynı maddeye göre ihtiyari olan düzeltmeler 2. fıkrada yer alıyor ve genelde taşıma ve sigorta giderlerini kapsıyor. Bilindiği gibi ülkemizde ithalatta CIF kıymet esas alınıyor.

Gümrük Kanunu’nun 27/1-(e) maddesine göre; gümrük kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının gerçekte ödenen veya ödenecek fiyatına 28. maddenin (a) bendi hükmü saklı kalmak üzere, ithal eşyası için Türkiye’deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri ile eşyanın giriş liman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme ve elleçleme giderlerinin ilave edilmesi gerekiyor.

Gümrük Dünyası dergisinde Başmüfettiş Haldun Yağan’ın detayları ile konuyu incelediği anlaşılıyor. Gümrük uygulamalarında en önemli konulardan birisi olan kıymet konusunda farkındalığın artırılması için konunun daha fazla tartışılması ve yazılı kaynak ortaya konulması gerektiği, bu suretle uygulamada daha doğru kararların ortaya çıkacağı, hataların en aza ineceği, Vergilendirme ile ilgili mevzuat düzenlemelerinin açık, net, tartışmadan uzak bir şekilde hazırlanması, kurallara uyumun idarece titizlik ve kararlılıkla takip edilmesi, kamu idaresinin tartışmalı konuları kısa süre içerisinde çözümleyerek ilgililere duyurması, tartışmalı konularda tüm paydaşların görüşlerinin alınarak kesin ve net bir şekilde kararlara varılmasının vergilendirmede adaleti sağlayacağı görüşüne katılmamak mümkün değildir.