Nakit akışınıza dikkat edin
Mevcut ekonomik ortamda ayakta kalmak için çok çabalıyorsunuz. Pek çok şirkette bunu gözlemliyorum. İhracat ağırlıklı çalışan, döviz gelirleri yüksek bir şirket değilseniz, belirsizlikler ve ekonomik güçlükler karşısında zorlandığınızı tahmin ediyorum. Pek çok zorluk içinde belki de en önemlisi nakit akışlarınızın bozulması. Bir şirket için en tehlikeli durum bu.
Nakit akışı neden bozulur?
Sebeplerin başında talep düşüşü gelir. Ekonomik durgunluklar, sektörel krizler veya rekabetin artması gibi sebeplerle, şirketinizin satışlarında ve dolayısıyla gelirlerinde düşüş yaşanabilir.
Yine ekonomik zorluk dönemlerinde yetersiz müşteri tahsilatları ile sık karşılaşılır. Müşterilerinizin ödemelerini zamanında yapmamaları veya ödeme süreçlerinin uzaması, şirketinizin nakit akışlarında aksamalara sebep olabilir. Uzun vadeli alacaklar ve ödeme süreçlerinin kötü yönetimi, nakit akışının bozulmasına yol açar.
Stok yönetimi sorunları bir diğer sebeptir. Şirketinizin stoklarını doğru bir şekilde yönetememesi, gereğinden fazla stok tutmanız veya stoklarınızı zamanında tüketememeniz nakit akışında sıkıntılara yol açabilir. Stok devir hızınız bu sıkıntıyı ortaya çıkarmada bir göstergedir.
Yüksek SMM nakit akışınızı bozar. Ek olarak, faaliyet giderleriniz ve finansman giderlerinizin artması, kar marjlarının düşmesine ve dolayısıyla nakit akışının bozulmasına neden olabilir. Bu durum, enerji maliyetlerindeki artışlar, yüksek üretim maliyetleri veya artan personel giderleri gibi sebeplerle yaşanabilir.
Şirketinizin borçlarını doğru bir şekilde yönetememesi, özellikle de borç ödemelerinde yaşanan aksamalar, ilerleyen dönemlerde nakit akışında sıkıntılara yol açar. Borçların yüksek faiz oranları ve ödeme sürelerinin kötü planlanması da nakit akışının bozulmasına neden olabilir.
Şirketiniz hızlı büyüme sürecinde ise yaşanan sermaye yetersizliği nakit akışlarınızın olumsuz etkilenmesine neden olabilir. Bu durum, yeni yatırımların finanse edilmesi, personel ihtiyaçlarının karşılanması veya yeni pazarlara giriş yapılması gibi sebeplerle meydana gelebilir.
Nakit akışlarını nasıl iyileştirebiliriz?
Nakit akışınızı dikkatle takip etmeniz, özellikle zor zamanlarda, paranın nereden geldiğini ve nereye gittiğini bilmek büyük önem taşır. Olası açıkları veya fazlalıkları önceden tahmin etmek ve tedbir almak gereklidir.
Örneğin, bir ayakkabı üreticisi olduğunuzu düşünelim. Büyük bir siparişin yaklaştığını biliyorsanız, üretimi zamanında artırarak veya tedarikçilerinizle daha iyi ödeme koşulları müzakere ederek buna göre plan yapabilirsiniz.
Ödeme koşullarından bahsetmişken, daha iyi anlaşmalar yapmak durumundasınız. Tedarikçilerinizle iletişime geçin ve daha uzun ödeme süreleri veya erken ödemeler için indirimler gibi daha iyi şartlar talep edin. Bu sayede nakit paranızı daha uzun süre elinizde tutabilir ve nakit akışınızı daha iyi yönetebilirsiniz. Bazen tedarikçi değişiklikleri dahi gerekebilir.
Müşterilerinizin ödemelerini erken ya da zamanında yapmaları için küçük indirimler veya hediye gibi teşvikler sunun. Bu, nakit paranızın daha hızlı gelmesini sağlar ve işletmenizi ayakta tutmaya yardımcı olur.
Maliyetleri keskin bir şekilde azaltın. Zor dönemlerde, ürün veya hizmet kalitenizi etkilemeden maliyetlerinizi azaltma yollarını bulmalısınız. Bu, daha uygun maliyetli tedarikçiler bulmak, sözleşmeleri yeniden müzakere etmek veya gerekli olmayan harcamaları azaltmak (evet, lüks ofis harcamalarınızdan bahsediyorum) gibi eylemlerle gerçekleşebilir.
Örneğin, belki ayakkabı şirketiniz daha uygun fiyatlı bir deri tedarikçisi bulabilir veya daha verimli üretim teknikleri kullanarak israfı azaltabilir. Nakit akışınızı dengelemeye çalışırken her küçük adım önemlidir!
Satışlarınızı artırın. Şimdi satış becerilerinizi kullanarak ekstra gelir elde etme zamanı! Satış ve pazarlama çabalarınızda yaratıcı olun ve yeni müşterilere ulaşmanın veya mevcut müşterilerin daha fazla satın almasını sağlamanın yollarını bulun. Bu, yeni bir ürün serisi başlatmak, sınırlı süreli promosyonlar sunmak veya sosyal medya varlığınızı artırmak gibi eylemlerle gerçekleşebilir.
Ayakkabı şirketi örneğimize geri dönelim. Ünlü bir sanatçıyla işbirliği yaparak sınırlı sayıda üretilecek özel bir ayakkabı serisi tasarlayarak hem markanızın bilinirliğini artırabilir hem de satışları hızlandırabilirsiniz.
Alternatif finansman seçeneklerini değerlendirin. İşletmenizin nakit ihtiyacını karşılayacak birçok alternatif finansman seçeneği bulunmaktadır. Alacak finansmanı, ticari krediler, nakit avans veya tahvil ihracı gibi ihtiyacınız olduğunda fonlara erişim sağlayacak seçenekleri düşünün.
Nakit yönetimi kimin işi?
Nakit yönetimi sadece muhasebecinizin, CFO’nuzun, SMMM’nizin işi değil. Nakit yönetimi patron, tepe yöneticisi veya departman yöneticisi olarak sizin de dahil olmanız gereken bir iş. Vereceğiniz günlük, haftalık veya aylık kararlar, nakit durumunu etkiliyor. Örneğin, satın alma departmanı olarak bir tedarikçiden istediğiniz zamanda ve kalitede hammadde almak için harika bir anlaşma yaptınız. Tek sorun vadesi çok kısa. Tedarikçi düşük vade ile çalışıyor. Şimdi siz bu anlaşmayı yaparken finansa etkisini düşünmek zorundasınız. Malı bağladım, sonrası beni ilgilendirmez diyemezsiniz.
Ya da planlama departmanı, bir gün satın almayı arayıp bana bu hammaddeyi acil temin et deme lüksüne sahip değildir, planlama daha iyi plan yapacak, hareket alanımızı daraltmayacak, daha uzun vadelerde alım yapabilmemize imkan verecek. Bunlar hep birbirini tetikleyen ve neticede nakit akışlarını etkileyen durumlar.
Diğer bir örnek ise yatırımlar. Yatırım özsermaye ve nakit akışları güçlü iken yapılır. Yüksek kaldıraç oranlarına ulaşmışsanız, işletme sermayeniz sürekli krediler ile finanse ediliyorsa, nakit akışlarınız zayıf ise, yatırım kararı hele de böyle türbülanslı bir dönemde şirketiniz için çok tehlikeli olabilir. Bir yatırımın fizibilitesi tek başına karar vermede yeterli değildir. Şimdiki ve gelecekteki nakit akışlarınız da en az fizibilite kadar önemlidir. Doğru yatırımı yanlış zamanda ve koşullarda yapan çok firma tanıdım, sonradan durumları toparlamak çok zor oldu.
Hep söylerim şirketinizi üç saç ayağı ile yönetmeniz gerek. Birincisi inovasyon. İnovasyon size nakit akışı sağlar. İkincisi risk yönetimi. Nakit çıkışlarınızı daha iyi yönetmenizi, kaybınızı sınırlandırmanızı sağlar. Üçüncüsü ise stratejik yönetim. Nakit akışlarınızın yönünü, hızını ve gücünü stratejik karar ve uygulamalarınız belirler.