Müteahhitlerimiz, dünya liginde (dışarıda) ikinci ama içeriye para girmi

Geçen hafta sonu güzel bir haber ile sevindik.

Bu haber, uluslararası alanda en fazla iş yapan 225 müteahhit firma listesinde geçen yıl 23 Türk müteahhit var iken, sayı bu yıl 31'e yükselmiş. Türkiye listede en fazla şirketi bulunan ikinci ülke olmuş.

Habere göre uluslararası inşaat sektörü dergisi "Engineering News Record (ENR)" tarafından bir önceki yıl yurtdışında yapılan işlerin esas alınarak hazırlandığı "Dünyanın en büyük 225 uluslararası müteahhidi" listesinde bu yıl 31 Türk firması yer aldı.

Türkiye, 50 firması bulunan Çin'in ardından listede ikinci sıraya yükseldi. İtalya, 26 firmayla Türkiye'yi izledi.

Geçen yılın ikincisi ABD, bu yıl dördüncü sıraya geriledi.

Türkiye Müteahhitler Birliği'nden (TMB) yapılan açıklamaya göre, ENR'nin yaptığı araştırmada, bir önceki yılda yurtdışındaki işlerden elde edilen gelir esas alınıyor.

Geçen yılki listede bulunan Yaşar Özkan ve Üstay İnşaat bu yılki listede yer almadı. Ant Yapı, Yapı Merkezi, Güriş, Polimeks, Kontek, Onur, Beta Tek, Çukurova, Eser ve Atlas Yapı ise geçen yıl listede olmayan ancak bu yıl yer alan firmalar olarak sıralandı.

TMB Başkanı Erdal Eren, Türkiye'nin bu yükselişinde, yabancı rakiplerin önemli bölümünün kendi iç pazarlarına çekilmelerinin de büyük rol oynadığını ifade ederek şunları söyledi:

"ABD, Kanada ve Çin gibi ülkeler krizin etkilerini bertaraf etmek ve istihdam yaratmak için kamu eliyle yürütülen altyapı çalışmalarına hız verdiler. Bu ülkelerin inşaat firmaları da yurtdışı yerine kendi ülkelerindeki işlere yöneldi. Çin'de bu eğilimin 2010'da daha da hızlanmasını bekliyoruz. Ayrıca kriz nedeniyle yurtdışı müteahhitlik pazarında rekabet arttı. Gelişmiş ülkelerin firmaları bu rekabete ayak uyduramadı."

TMB Başkanı Erdal Eren, Türk müteahhitlerin 2007'de yurtdışında toplam 19.5 milyar dolarlık iş yaptığını, 2008'de ise bu tutarı yüzde 21 artırarak 23.6 milyar dolara yükselttiklerini açıkladı.

Türk müteahhitlerin 2007'de en fazla işi 5 milyar dolarla Libya'da aldıklarını, 2008'de bu tutarın 2 milyar olduğunu kaydeden Eren şunları söyledi:

"Libya bizim için bir okul. Son üç yılda yeni bir yatırım hamlesi başlatan bu ülkede Türk müteahhitlerin yaptıkları işlerin daha da artacağına inanıyoruz. Libya'nın yanı sıra Irak, K. Afrika, Rusya ve Körfez ülkeleri de müteahhitlerimizin hedef pazarları arasında yer alıyor."

Bütün bunlar sevinilecek haberler ve bilgiler. Şimdi gelelim üzülecek rakamlara…

Türkiye Müteahhitler Birliği'nden (TMB) yapılan açıklamaya göre, ENR'nin yaptığı araştırmada, bir önceki yılda yurtdışındaki işlerden elde edilen gelir esas alınıyor.

Açık anlatımıyla Türk müteahhitler dünya liginde ikinciliği bir önceki yıl yurt dışındaki işlerinden elde ettikleri gelirin büyüklüğü nedeniyle elde etmişler.

İyi de, acaba yurtdışında gelir elde etmede dünya liginde ikinci sırada olan müteahhitler ülkeye ne kadar döviz getiriyor?

Müteahhitlerin getirdiği dövizi Merkez Bankası açıklıyor. Merkez Bankası'nın açıkladığı inşaat gelirlerini 1990 yılından bu yana bir tablo haline getirerek bu yazının altında veriyorum.

Taşımacılık, turizm, sigortacılık, finansal ve ticari hizmetler ile inşaat hizmetleri gelirlerinin toplamından oluşan hizmetler geliri (brüt) olarak 2008 yılında 34.807 milyon dolar iken inşaat hizmetleri geliri sadece 974 milyon dolar.

1993-1999 yılları arasında müteahhitler yurda 1 milyar doların üzerinde para getirmişler. Daha sonra yıllık döviz girişi 700-800 milyon dolarlarda dolaşmaya başlamış.

Dünyada inşaattan elde ettikleri gelir büyüklüğü ile 2'nci sırada yer alan müteahhitler acaba yurda neden bu kadar az döviz getiriyorlar.

Müteahhitler kâr marjlarının düşüklüğünden yakınıyor. Ama acaba kâr marjının bu kadar küçük olduğu bir kesimde bu kadar büyüme imkanı var mı?

Türkiye Müteahhitler Birliği bu konuda en doğru bilgiyi verecek kuruluş. Birlikten yapılacak açıklamalar kamu oyunun aydınlanmasına yardımcı olacak.

İnşaat hizmetlerinden (yurtdışı müteahhitlerden) ülkeye her yıl giren toplam döviz

(Milyon dolar)

  Toplam

 İnşaat hizmet

Yıl gelirleri gelirleri

1990 741 8.083

1991 713 8.446

1992 936 9.564

1993 1.142 10.919

1994 1.254 11.076

1995 1.857 14.939

1996 1.941 13.057

1997 2.285 19.248

1998 2.311 23.163

1999 1.095 16.370

2000 968 19.463

2001 654 15.203

2002 832 14.031

2003 682 17.952

2004 724 22.941

2005 874 26.757

2006 879 25.407

2007 759 28.615

2008 974 34.807

Kaynak: T.C. Merkez Bankası ödemeler dengesi, ayrıntılı sunum.