Müşteriye ne kadar güvenelim?
Sohbetlerimizde yer verdiğim örnek olaylarla ilgili olarak benimle konuşan bir dostumuz, bilinen “Bir musibet, bin nasihatten iyidir” özdeyişini hatırlatarak, bu tür paylaşımlardan ders çıkardıklarını söylemişti. Kısa bir süre önce bana aktarılan bir sorunu, paylaşımlarımızın bu yönünü düşünerek aktarmak istedim.
Yurt dışındaki müşterisi ile bir iki yıldır çalışan üreticimiz, kendisi için önemli bir bedelde olan ihracat için istenilen teklifi vermiş. Ödeme şekillerinde istenilen değişiklik üzerinde yapılan pazarlıklar sonucunda da yarısı sevk öncesi nakit ve kalan diğer yarısı da sevk sonrasında, fatura tarihini takiben 60 gün sonra nakit ödeme olmak üzere anlaşmaya varılmış. Teslim şekli olarak da EXW (Ex-Works/İşyerinde Teslim) üzerinde anlaşma sağlanmış. İstenilen ürünler farklı zamanlarda, farklı adet ve bedellerde olmak üzere siparişe bağlanmış. Üretici dostumuz da yollanan siparişlerin hepsini sırasıyla üretime alarak, malları hazır etmiş ve sevkiyata hazır olduklarını da alıcılarına zamanında bildirmişler.
Sorun nedir?
Alıcı firma, üretilmesi için sipariş verdikleri ürünleri, sipariş formlarında belirtilen yükleme tarihlerinde almak için, taşımacı firmalarını üreticiye bildirmemiş. Değişik siparişlerin yükleme tarihlerinin geçmesine karşın, bu tutumlarını devam ettirmişler. Ancak bu arada üretici firma, siparişi verilen tüm ürünlerin üretimlerini bitirmiş ve deposuna koymuş.
Üretilen bu ürünlerin sevkiyatlarının yapılabilmesi için alıcı firmaya yapılan tüm uyarılar karşılıksız kalmış ve malların tümü üreticinin depolarında kalmış. Alıcının son zamanlarda yaptığı tek açıklama da “Biz de kendi alıcımızdan ödeme bekliyoruz, oradan para gelince size ödeme yaprak malları çekeceğiz” olmuş. Hiç kuşkusuz bu açıklama da üretici firmada ciddi bir telaş yaşanmasına neden olmuş.
Çözüm var mı?
Çözüm olabilir amma biraz çaba, masraf ve zaman harcamak gerekecektir. Zira hızlı ve makul bir çözümün önündeki en büyük engel, iki firmanın arasında yazılı bir sözleşme yapılmamış olmasıdır. E-posta ile gelen taleplere, sadece proforma ile teklif gönderilerek cevap verilmiştir. Proforma faturada tüm önerilenlerin kabul edilerek, e-posta ile onaylanması sözleşme niteliği taşımaz mı? Elbette taşır ve yasalar karşısında geçerli olacaktır. Ancak, proforma faturanın şekli itibariyle her şeyi onun içerisine yerleştirmeniz mümkün olamaz. Böylece de bazı ince detayları gözden kaçırmış ve/veya ihmal etmiş olursunuz.
Çözüm önerisi;
Öncelikle üretici, alıcısı ile dostane bir çözüm bulmaya çalışmalı ve görüşmelidir. Ancak bu olayda, alıcının tutumu nedeniyle böylesi bir çözüm yoluna gidilememiştir. İkinci yol ise yasal yollara başvurmak ve alıcıyı bu şekilde ödeme yapmaya zorlamak veya yasal yollarla tahsilat yapmaya çalışmaktır.
Çünkü, EXW / İşyerinde Teslim kuralında satıcı / ihracatçının en önemli yükümlülüğü, belirtilen tarihte veya teslim için belirlenen süre içerisinde “ Malları kendi mahallinde veya ismen belirlenmiş başkaca bir yerde (örneğin işyerinde, fabrikada, depoda v.b.) alıcının tasarrufuna bırakarak teslim “ etmesidir. Anlattığımız olayda satıcı / ihracatçı yasal yükümlülüğünü yerine getirmiş bulunduğundan, alıcının edimlerini yerine getirme, başka bir deyişle “Mal bedellerini ödeme” yükümlülüğü oluşmuştur.
Bu durumda üreticinin, haklı olarak yasal mercilere başvurarak tahsilat yapma yolu oluşmuştur.