Müjdeler olsun, reel faiz düşüyor!
EKO ANALİZ / Alaattin Aktaş [email protected] Hazine Müsteşarlığı, geçen yıl ocak ayında üç iskontolu ihale gerçekleştirdi ve net 11.2 milyar YTL borçlandı. İhalelerin biri 90 gün vadeliydi. 4 Ocak 2007 tarihinde satılan bonoların vadesi 4 Nisan'da doldu. Hazine, bu üç ay için net yüzde 4.64 faiz ödedi. Söz konusu tarihlerde dolar 1.4086'dan 1.3641'e indi, yani Türk parası karşısında yüzde 3.16 değer yitirdi. Doksan gün için ödenen yüzde 4.64 faize, dolardaki yüzde 3.16 değer kaybı da eklenince, doksan günün net getirisi dolar bazında yüzde 8.02'ye ulaştı. (Hesaplama, 4.64 ile 3.16'nın toplanması yoluyla yapılmıyor; dikkat) İkinci ihalede satılan 182 gün vadeli kağıtlar için vade 17 Ocak 2007'de başladı. Hazine, 182 güne yüzde 9.73 faiz uyguladı ve bu kağıtların geri ödemesi 18 Temmuz'da yapıldı. 17 Ocak'ta 1.4251 olan dolar kuru, yüzde 10.77 gerileyerek 18 Temmuz'da 1.2716'ya indi. Yüzde 9.73 faiz artı yüzde 10.77 kur düşüşüyle 182 günün dolar bazındaki getirisi yüzde 23'ü buldu. Ocak ayının üçüncü ihalesi 24 Ocak 2007 tarihli. Bu ihalede 22 ay (672 gün) vadeli tahvil ihalesi yapıldı. İhaledeki dönem faizi net yüzde 40.88. Bu kağıtların vadesi 26 Kasım 2008'de dolacak. Tasarruf sahibi, bu kağıdı vade bitimine kadar elinde tutmak zorunda değil, daha önce de satabilir. Örneğin, bu kağıtlar geçen hafta sonu satılmış olsaydı, bir yılı biraz aşkın süre için, ikinci elde oluşan fiyatlara göre net yüzde 24 faiz kazanılacaktı. 22 ay vadeli tahvillerin satıldığı 24 Ocak 2007 tarihinde 1.4073 olan dolar kuru, geçen hafta sonunda 1.16'larda ve dolar yüzde 17.5 değer yitirmiş durumda. Yüzde 24 kazanca dolardaki yüzde 17.5 kaybın eklenmesiyle dolar bazında bir yılda oluşan getiri tam yüzde 50.3'e ulaşıyor. Çok rakam verdik; özetleyelim: Hazine geçen yıl ocak ayında sattığı üç ay vadeli kağıtlara dolar bazında yüzde 8.02, altı ay vadeli kağıtlara yüzde 23 faiz ödedi, 22 ay vadeli kağıtlarda da şimdiye kadar yüzde 50 faiz oluştu. Hazine'nin geçen yıl ocak ayındaki üç ihalesinde ortalama faiz yüzde 20.36 olmuştu. Geçen yıl ocak ayında 1.4198 olan ortalama dolar kuru, yüzde 17.57 gerileyerek bu yıl 1.1704'e indi. Yüzde 20.36 faiz artı yüzde 17.57 kur gerilemesinin toplamı, dolar bazında yüzde 46.01 getiri demek. Ne kadar sevinmek gerekirse artık; reel faiz ekimden bu yana düşüyor. Ekim ayında yüzde 50.46 olan dolan bazındaki reel faiz, kasımda yüzde 48'e, aralıkta yüzde 47.72'ye, biraz önce belirttik, ocak ayında da yüzde 46.01'e indi. Japon Akiro, Toyo ve Hiroshi; Alman Gunter, Hans ve Helga; İngiliz George, Mark ve Erica; Yunan Eleni, Yorgo ve Kostas; İtalyan Sofia, Salvatore ve Edoardo; Fransız Carlotta, Eriq ve Yves; hepsi bize minnettar; hepsi ya ikinci emekli maaşını bizim Hazine'mizden alıyor ya da bir aylık da bizden kazanıyor. Ama "feda olsun", onlara "biraz" para kazandırıyoruz ama, onlar da bize oluk oluk döviz akıtıyorlar. Ya bize böylesine döviz vermeseler ne yapardık, halimiz nice olurdu? Çok mu merak ediyorsunuz halimizin nice olacağını, biraz sabır; bir gün bu para akışında yavaşlama olursa neler yaşayacağımızı hep birlikte göreceğiz. "Hiçbir uçak havada kalmaz" denir ya, hiçbir ekonomi de yıllar boyu dökme suyla değirmen döndürürcesine gitmez, gidemez. Yabancılara ikinci bir emekli maaşı ya da ikinci bir aylık vermek de keşke türban kadar uğraştığımız, çözüm için kafa yorduğumuz bir konu olabilseydi...