Midas'ın dokunuşu
Geçtiğimiz hafta içinde gazetelerde yer alan bir haber ilginizi çekti mi bilmiyorum ama benim çok çekti. Ankara Polatlı'dan Pennsylvania'ya uzanan bu girişimcilik öyküsünü görmeyenler için kısaca aktarayım.
1957'de, Rodney Young isimli arkeolog, Milattan Önce 8'inci yüzyılda Ankara yakınlarında, bugünkü Polatlı'da yer alan Gordion kentinde yaşamış Frigya Kralı Midas'ın mezarında yapılan kazılarda, daha önce el sürülmemiş bir defin odasını ortaya çıkardı. Bu odada, antik bir içki servisi seti ve alkollü bir içecek de bulundu. 40 yıl boyunca, bulunan içki setinin gizemi çözülemedi.
1997 yılında moleküler arkeolog Dr. Patrick McGovern Midas'ın iksirinin peşine düştü. Yaptığı testler sonucunda Midas'ın iksirinin formülünü ortaya çıkardı. Yüzde 9 oranında alkol içeren formülün içinde, bizde misket üzümü diye bilinen sarı muskat üzümü, arpadan yapılma bira mayası, kekik balı ve safran olduğu tespit edildi.
Amerikan Dogfish isimli bira şirketi, Midas'ın formülünün biraya benzerliğinden yola çıkarak ürün gamına ekledi ve “Midas Touch” (Midas dokunuşu) ismiyle piyasaya sürdü. 2001 yılında ayda sadece bin 700 fıçı bira satan şirketin satışları patladı. Üç yıl içinde sermayesinin üç katına çıkartarak üretimini artırdı. Şimdi yılda 100 bin fıçı bira satıyor. Biralarının formülünü Kral Midas'ın mezarından çıkan formülle elde ettiklerini internet sitesinde açık açık duyuran Dogfish'in kurucusu Sam Calagione, Pennsylvania Üniversitesi Moleküler Arkeoloji Fakültesi'ne sürekli olarak bağış yapıyor. Dogfish biraları ayrıca 2007 yılında Honduras'ta keşfedilen 8 bin yıllık “Cheteau Jiahu” formülünü de biralarında kullanıyor. 1996-97 yıllarına kadar parasız gezdiğini anlatan Sam Calanogie başarı öyküsünü “Brewing Up a Business: Adventures in Entrepreneurship from the Founder of Dogfish Head Craft Brewery” adlı kitabında anlatıyor.
Şimdi gelelim bu haberden çıkartacağımız sonuca. Burada girişimcilik ve pazarlama açısından iki önemli ders olduğunu söylemek yanlış olmaz. Birincisi bir girişimcinin veya pazarlamacının ilgilendiği konularda bir sınır olmamalıdır. Çünkü fırsatın nerede ve ne şekilde karşımıza çıkacağı hiç belli olmaz. Önemli olan hayata karşı ilgili ve bilgili olmaktır. Bir insan elbette akla gelen her konuyla ilgilenemez, hatta ilgilenmemelidir de. Ama ilgilendiği konulara, özellikle de işine uzaktan yakından etki edebilecek her gelişmeye duyarlı olması gerekir. Elbette gazetelerde, dergilerde okuduğumuz, televizyonlarda seyrettiğimiz hiç bir haberin üzerinde “Bu sizin işinizle ilgili olabilir” yazmaz. Ama bizim kafamız girişim ve fikir odaklı çalıştığında, elimizde olmadan beynimiz olguları analiz eder, ayrıştırır ve bir iş fikri olarak tekrar birleştirerek beynimizde bir ışığın yanmasını sağlar.
İkinci sonuç ise daha çok Türkiye'ye ve Türkiye insanına özgü... Bu coğrafyada sayısız hazinenin üzerinde oturduğumuzun genel olarak farkında değiliz. Farkında olmamak bir yana, sahip olduğumuz kültür mirasına karşı düşmanca davranmayı neredeyse marifet sayan bir anlayışı giderek daha fazla benimsiyoruz. Ama ne zaman biri çıkıp burnumuzun dibindeki bir değeri keşfedip bundan para kazansa “Bak bunu da elimizden aldılar” diye hayıflanıyoruz. Bu konuda asıl kusurun ve eksikliğin kendimizde olduğunu artık görmemiz ve kabul etmemiz gerekiyor.
Efsaneye göre Şarap Tanrısı Diyonisos'a eşlik eden keçi kuyruklu Satir'lerden (Satyr) biri günün birinde Frigya Kralı Midas'ın gül bahçesinde uyuya kalır. Satir'i bulup on gün on gece sarayında ağırlayan Midas'ın bu davranışından etkilenen Diyonisos, Midas'ın bir dileğini yerine getireceğini söyler. Midas da zenginliğine zenginlik katmak için “dokunduğum altın olsun” dileğinde bulunur. Fakat Midas, dokunduğu herşey ama herşeyin altına dönüştüğünü görünce bu gücü geri alması için Tanrı Diyonisos'a yalvarır. Kral'a acıyan Diyonisos, Midas'a Paktolos Irmağı'nda (Sart Çayı) yıkanmasını söyler. Irmakta yıkanan Midas bu uğursuz güçten kurtulur, Bu olaydan geriye Paktolos Irmağı'ndaki altın kırıntıları kalır.
Sonuç olarak her dokunduğunuzun altın olması elbette iyi bir fikir değil. Ama altın değerindeki fikirler için ilham kaynakları sınırsız.